خاک ورزي از جمله عوامل مديريتي مهمي است که مي تواند موجب تخريب يا بهبود ساختمان خاک شود. نوع ادوات خاک ورزي و شکل چرخ هاي ماشين کشاورزي موجب تغيير ساختمان خاک مي شود، لذا يک آزمايش مزرعه اي در مرکز تحقيقات کشاورزي همدان روي يک خاک Coarse Loamy Mixed Mesic Calcixerolic Xerocrepts جهت اندازه گيري و بررسي اثرات خاک ورزي و تراکم ناشي از تردد چرخ ها بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک انجام شد. تيمارها شامل دو روش خاک ورزي با گاوآهن برگردان دار و خاک ورزي حفاظتي (CP MP) بود که با استفاده سه تراکتور رايج در ايران [John Deer (J), Romany (R) and Massey Ferguson (MF)] اجرا شدند. محل تردد و بدون تردد از ديگر تيمارهاي مورد بررسي در اين تحقيق بودند. آزمايش به صورت کرت هاي خردشده در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با سه تکرار اجرا گرديد. نمونه هاي خاک در آخر فصل رشد گندم از محل تردد چرخ و محل بدون تردد از چهار لايه برداشت شد و از نظر چگالي ظاهري (BD)، شاخص مخروطي (CI) و ميانگين وزني قطر خاکدانه ها (MWD) مقايسه شدند. اثر هر دو روش خاک ورزي در روي BD در هيچ کدام از لايه معني دار نبود، در حالي که، با افزايش عمق BD افزايش پيدا کرد. تردد چرخ ها موجب افزايش معني دار BD نگرديد، ولي با افزايش عمق اثر تراکم کاهش پيدا کرد. خاک ورزي حفاظتي به طور معمول، پايداري خاکدانه ها را افزايش داد که توسط MWD مورد ارزيابي قرار گرفت. شاخص مخروطي روندي مشابه BD داشت، با اين تفاوت که به دليل حساسيت بيشتر CI در محل تردد در تيمار CP بيشتر از MP بود. ولي چنين تفاوتي در محل بدون تردد مشاهده نگرديد. هم چنين CI در محل تردد نسبت به بدون تردد به طور معني داري افزايش يافت. تراکتور جان دير در دو لايه اول و دوم موجب افزايش معني دار CI نسبت به MF گرديد، ولي بين تراکتور R و J تفاوتي مشاهده نگرديد. شخم با گاوآهن قلمي MWD را در محل بدون تردد افزايش داد که در لايه چهارم معني دار شد. تردد چرخ ها موجب افزايش معني دار MWD در لايه دوم گرديد و در ديگر لايه ها تفاوت معني داري مشاهده نشد. در لايه سوم تراکتور روماني موجب بهبود ساختمان خاک گرديده و MWD را به طور معني داري افزايش داد. به طور کلي تراکتور روماني موجب تخريب کمتر ساختمان خاک شده و روش هاي خاک ورزي بعضي از ويژگي هاي فيزيکي خاک را تغيير دادند.
