مروری بر اعمال و وقایع ماه محرم
مروری بر اعمال و وقایع ماه محرم
پیش از اسلام، عرب جنگ در ماه محرم را حرام می دانست و ترك مخاصمه می كرد؛ لذا از آن زمان این ماه بدین اسم نامگذاری شد.(1) و روز اول محرم را اول سال قمری قرار دادند.(2) در توضیح این كه چرا ماه های دیگر كه جنگ در آنها حرام است، محرم نامیده نمی شود می توان گفت: چون ترك جنگ از این ماه شروع می شد به آن محرم گفتند.
این ماه در مكتب تشیع یادآور نهضت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) و حماسه جاودان كربلاست
این ماه، یادآور دلاورمردی های یاران با وفای اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، فداكاری های زینب كبری(سلام الله علیها)، حضرت سجاد(علیه السلام)، و همه اسرای كاروان امام حسین(علیه السلام)، است.
این ماه، یادآور خطبه ها و شعارهای آگاهی بخش سالار شهیدان، نطق آتشین حضرت زینب(سلام الله علیها) و خطابه غرّای زین العابدین(علیه السلام)، است.
این ماه، یادآور استقامت حبیب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است.
آری این ماه، ماه پیروزی حق بر باطل است.
____________
____________
محرم از منظر معصوم
شیعیان از امام رضا(علیه السلام)، چنین نقل شده است: «وقتی محرم فرا می رسید، پدرم خندان دیده نمی شد، حزن و اندوه تا پایان دهه اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود.»(3)
همچنین حضرت امام رضا(علیه السلام) درباره عاشورا می فرماید: «كسی كه عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند قیامت را روز شادمانی و سرور او قرار خواهد داد.»(4)
____________
____________
اعمال شب اول ماه محرم
1ـ نماز: این شب چند نماز دارد كه یكی از آنها به شرح ذیل است:
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد یازده مرتبه سوره توحید خوانده شود.
روزه گرفتن در روز عاشورا كراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود
در فضیلت این نماز چنین آمده است:
«خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیّت است و كسی كه این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر كار نیك مداومت داشته است.»(5)
2ـ احیای این شب.(6)
3ـ نیایش و دعا.(7)
____________
____________
اعمال روز اول محرم
اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است. از امام محمدباقر(علیه السلام) روایت شده است: «آن كس كه این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می كند، همانگونه كه دعای زكریا(علیه السلام) را اجابت كرد.»(8)
دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:
«اللّهم انت الاله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلك فیها العصمة من الشیطان و القوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»(9)؛
بارالها! تو خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می خواهم كه مرا در این سال از شیطان حفظ كنی و بر نفس اماره (راهنمایی كننده) به بدی پیروز سازی.
____________
____________
روز دوم محرم
در چنین روزی كاروان
امام حسین(علیه السلام) در سال 61 ه.ق وارد سرزمین كربلا شد و با ممانعت لشكر حرّ مجبور به توقّف در آنجا گردید.(10)
____________
____________
روز سوم محرم
از پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده است: «هر كس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت كند.»(11) در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.
____________
____________
روز چهارم محرم
بی نتیجه بودن مذاكره
حضرت سیدالشهداء(علیه السلام)، با عمر بن سعد برای وادار كردن لشكر وی به ترك جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.
____________
____________
روز هفتم محرم
روزه گرفتن مستحب است.
از
امام رضا(علیه السلام)، چنین نقل شده است:
وقتی محرم فرا می رسید، پدرم خندان دیده نمی شد، حزن و اندوه تا پایان دهه اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود
____________
____________
روز نهم محرم
تاسوعای حسینی، روز محاصره
امام حسین(علیه السلام) و اصحابش در سرزمین كربلا توسط سپاه شمر.(12)
____________
____________
اعمال شب عاشورا
1ـ چند نماز برای این شب در روایات آمده است كه یكی از آنها چنین است:
چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره حمد، 50 بار سوره توحید خوانده می شود. پس از پایان نماز، 70 بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر ولا حول ولا قوة الاّ بالله العلیّ العظیم» خوانده شود.(13)
2ـ احیای این شب كنار قبر امام حسین(علیه السلام).(14)
3ـ دعا و نیایش. (15)
____________
____________
اعمال روز عاشورا
1ـ عزاداری بر امام حسین(علیه السلام)و شهدای كربلا، در این مورد از امام رضا(علیه السلام)نقل شده است:
هر كس كار و كوشش را در این روز، رها كند، خداوند خواسته هایش را برآورد و هر كس این روز را با حزن و اندوه سپری كند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد. (16)
2ـ زیارت امام حسین(علیه السلام).(17)
3ـ روزه گرفتن در این روز كراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود. (18)
4ـ آب دادن به زائران امام حسین(علیه السلام).(19)
5ـ خواندن سوره توحید هزار مرتبه.(20)
6ـ خواندن زیارت عاشورا. (21)
7ـ گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسین(علیه السلام).»(22)
____________
____________
روز دوازدهم محرم
ورود كاروان اسیران كربلا به كوفه و
شهادت حضرت سجاد(علیه السلام) در سال 94 ه ق.
پی نوشت ها:
1) مصباح كفعمی، ص 509.
2) فرهنگ عاشورا، ص 405، جواد محدثی.
3) وسائل الشیعه، ج 5، ص 394، حدیث 8.
4) همان، حدیث 7.
5) بحارالانوار، ج 98، ص 333؛ وسائل الشیعه، ج 5، ص 294، حدیث 1؛ مفاتیح الجنان، ص 286.
6) مصباح المتهجد، ص 783.
7) بحارالانوار، ج 98، ص 324.
8) عروة الوثقی، ج 2، ص 243؛ وسائل الشیعه، ج 7، ص 347، حدیث 3.
9) بحارالانوار، ج 98، ص 334.
10) فرهنگ عاشورا، ص 406.
11) عروة الوثقی، ج 2، ص 242؛ وسائل الشیعه، ج 7، ص 348.
12) وسائل الشیعه، ج 7، ص 339، حدیث 1.
13) همان، ص 295، حدیث 4 و 5.
14) بحارالانوار، ج 98، ص 340.
15) همان، ص 338.
16) بحارالانوار، ج 98، ص 43، حدیث 5.
17) كامل الزیارات، ص 174، حدیث 5 و 6.
18) وسائل الشیعه، ج 7، ص 338، حدیث 7.
19) كامل الزیارات، ص 174، حدیث 5.
20) وسائل الشیعه، ج 7، ص 339، حدیث 8.
21) كامل الزیارات، ص 174.
22) مفاتیح الجنان، ص 298.