onia$
دستیار مدیر تالار مدیریت
واگذاری ضرابخانه به بانک مر کزی
گروه تاریخ اقتصاد - ضرابخانه، محل ضرب سكه به‌خصوص سكههای قانونی هر كشور است. به لحاظ تاریخی اولین ضرابخانه در لیدی، مركز ایالت سارد دایر شد و كمی بعد، ضرب سكههای سیمین در یونان رواج یافت و از آنجا به ایتالیا و ديگر سرزمين‌هاي ساحلی مدیترانه منتقل شد و به ایران و هند نیز رسید.
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]به‌طور كلی، به سبب توسعه اقتصاد در خاورمیانه، تاسيس ضرابخانه یا دارالضرب در اين منطقه، از سازمان‌های بسيار ضروری بود. نخستین وظیفه ضرابخانه آن بود كه سكههای مورد نياز دولت و مردم را مهيا سازد. همچنین، در مواردی كه اصلاحات پولی صورت مي‌گرفت، ضرابخانه محل مبادله سكههای از رواج افتاده با سكههای جدید بود. برخی از معروف‌ترین ضرابخانه‌های ایرانی در دوره ساسانیان شکل گرفتند.
اکثر ضرابخانه‌های فعال ساسانی در شهرهایی قرار داشته‌اند که مطمئنا از لحاظ تجاری و نظامی حائز اهمیت بوده و به دست شاهان موفق ساسانی تاسیس و بازسازی شده بودند. بی‌گمان در این میان سکه‌های وابسته به مراکز اقتصادی مهمی همچون ایالت فارس میزان تولید بیشتری داشته‌اند، زیرا که در تجارت خلیج فارس استفاده‌های فراوانی از آنها می‌شده است.
از شهرها و ضرابخانه‌هایی که نام آنها در پشت سکه‌های ساسانی حک شده می‌توان به: آذربایجان، آمل، ابرشهر، اران، اردشیر خوره، استخر، ارمنستان، ایران، ایران خوره شاپور (شوش)، جرم قباد، بست، بلخ، بیشاپور، تپورستان، تروکوارت، تیمره، جی، خواش، خوزستان، دارابگرد، دینور، رامهرمز، ری، ریوارد شیر، زوزن، سغد، رابطه جنسيتان، سمرقند، شیراز، کرمان، گرگان، مرو، مرو رود، نهاوند، نهریتری، ورچن (گرجستان)، وه‌اردشیر، وه انتیوک خسرو، هرات و همدان اشاره کرد. [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]در ایران تا زمان ناصرالدین‌شاه قاجار، هر یك از شهرهای بزرگ، ضرابخانه جداگانه‌ای داشت. در نتیجه، سكههای گوناگون با عیار و وزن متفاوت در كشور رواج مي‌يافت. پس از مسافرت ناصرالدین‌شاه به اروپا، وی به فكر متمركزكردن دستگاه ضرب سكه افتاد. ماشین‌های لازم را از اروپا خريدند و چرخ سكه و ضرابخانه دولتی به ریاست میرزاعلی‌خان امین‌الملك و به مباشرت متخصص اتریشی دایر شد. بعدها اعلانی از طرف دولت در مورد صحت عیار مسكوكات جدید و ترقی ضرابخانه دولتی صادر شد، حاكی از اینكه، پنج دستگاه چرخ سكه دایر است كه می‌تواند به‌آسانی صدهزار سكه طلا و نقره ضرب كند و در ضمن، صریحا به همه ولایات حكم شد كه تمام سكههای قدیم را به ضرابخانه دولتی بفرستند و پول جدیدالضرب بگیرند. آن‌گاه ریاست ضرابخانه به حاج محمد اصفهانی واگذار شد كه با عنوان امین دارالضرب مشغول كار شد اين روند ادامه داشت تا اينكه پس از تاسیس بانک شاهی ایران به دست انگليسي‌ها، اداره و نظارت ضرابخانه به بانک مزبور واگذار شد. از آن پس ضرب سكه و نشر اسكناس، در اختيار بانك ياد شده قرارگرفت و اين وضعيت تا اوایل دهه 1340 ادامه داشت.
تا اينكه در سال 1343ش قانون انحلال ضرابخانه شاهنشاهي و واگذاري آن به بانك مركزي ايران و اجازه واگذاري خانه‌هاي سازماني ضرابخانه به كارمندان واجد شرايط در تاريخ 28دي‌ماه، به تصويب مجلسين سنا و شوراي ملي رسيد.
منبع: سازمان اسناد و کتابخانه ملی [/FONT]
گروه تاریخ اقتصاد - ضرابخانه، محل ضرب سكه به‌خصوص سكههای قانونی هر كشور است. به لحاظ تاریخی اولین ضرابخانه در لیدی، مركز ایالت سارد دایر شد و كمی بعد، ضرب سكههای سیمین در یونان رواج یافت و از آنجا به ایتالیا و ديگر سرزمين‌هاي ساحلی مدیترانه منتقل شد و به ایران و هند نیز رسید.
| |
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]به‌طور كلی، به سبب توسعه اقتصاد در خاورمیانه، تاسيس ضرابخانه یا دارالضرب در اين منطقه، از سازمان‌های بسيار ضروری بود. نخستین وظیفه ضرابخانه آن بود كه سكههای مورد نياز دولت و مردم را مهيا سازد. همچنین، در مواردی كه اصلاحات پولی صورت مي‌گرفت، ضرابخانه محل مبادله سكههای از رواج افتاده با سكههای جدید بود. برخی از معروف‌ترین ضرابخانه‌های ایرانی در دوره ساسانیان شکل گرفتند.
اکثر ضرابخانه‌های فعال ساسانی در شهرهایی قرار داشته‌اند که مطمئنا از لحاظ تجاری و نظامی حائز اهمیت بوده و به دست شاهان موفق ساسانی تاسیس و بازسازی شده بودند. بی‌گمان در این میان سکه‌های وابسته به مراکز اقتصادی مهمی همچون ایالت فارس میزان تولید بیشتری داشته‌اند، زیرا که در تجارت خلیج فارس استفاده‌های فراوانی از آنها می‌شده است.
از شهرها و ضرابخانه‌هایی که نام آنها در پشت سکه‌های ساسانی حک شده می‌توان به: آذربایجان، آمل، ابرشهر، اران، اردشیر خوره، استخر، ارمنستان، ایران، ایران خوره شاپور (شوش)، جرم قباد، بست، بلخ، بیشاپور، تپورستان، تروکوارت، تیمره، جی، خواش، خوزستان، دارابگرد، دینور، رامهرمز، ری، ریوارد شیر، زوزن، سغد، رابطه جنسيتان، سمرقند، شیراز، کرمان، گرگان، مرو، مرو رود، نهاوند، نهریتری، ورچن (گرجستان)، وه‌اردشیر، وه انتیوک خسرو، هرات و همدان اشاره کرد. [/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]
[/FONT]
[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]در ایران تا زمان ناصرالدین‌شاه قاجار، هر یك از شهرهای بزرگ، ضرابخانه جداگانه‌ای داشت. در نتیجه، سكههای گوناگون با عیار و وزن متفاوت در كشور رواج مي‌يافت. پس از مسافرت ناصرالدین‌شاه به اروپا، وی به فكر متمركزكردن دستگاه ضرب سكه افتاد. ماشین‌های لازم را از اروپا خريدند و چرخ سكه و ضرابخانه دولتی به ریاست میرزاعلی‌خان امین‌الملك و به مباشرت متخصص اتریشی دایر شد. بعدها اعلانی از طرف دولت در مورد صحت عیار مسكوكات جدید و ترقی ضرابخانه دولتی صادر شد، حاكی از اینكه، پنج دستگاه چرخ سكه دایر است كه می‌تواند به‌آسانی صدهزار سكه طلا و نقره ضرب كند و در ضمن، صریحا به همه ولایات حكم شد كه تمام سكههای قدیم را به ضرابخانه دولتی بفرستند و پول جدیدالضرب بگیرند. آن‌گاه ریاست ضرابخانه به حاج محمد اصفهانی واگذار شد كه با عنوان امین دارالضرب مشغول كار شد اين روند ادامه داشت تا اينكه پس از تاسیس بانک شاهی ایران به دست انگليسي‌ها، اداره و نظارت ضرابخانه به بانک مزبور واگذار شد. از آن پس ضرب سكه و نشر اسكناس، در اختيار بانك ياد شده قرارگرفت و اين وضعيت تا اوایل دهه 1340 ادامه داشت.
تا اينكه در سال 1343ش قانون انحلال ضرابخانه شاهنشاهي و واگذاري آن به بانك مركزي ايران و اجازه واگذاري خانه‌هاي سازماني ضرابخانه به كارمندان واجد شرايط در تاريخ 28دي‌ماه، به تصويب مجلسين سنا و شوراي ملي رسيد.
منبع: سازمان اسناد و کتابخانه ملی [/FONT]
