مقدمه
سرویس های بهداشتی یکی از مهمترین فضاهای کاربردی در معماری داخلی و معماری محسوب می شوند. چگونگی قرار گیری سرویسها در پلان و ارتباط آن با فضاهای دیگر بسیار حائز اهمیت است. در ساختمانهای مسکونی، جدا بودن سرویس خصوصی خانواده از سرویس مهمان امری مهم به شمار می آید. باتوجه به محدود بودن این فضا و مواردی که در آن مورد استفاده قرار می گیرند (مانند وان، زیر دوشی، توالت، روشویی و عناصر تزئینی) چگونگی قرار دادن آنها با شکلی اصولی، به بهینه بودن این فضا کمک می کند. {1}
سرویس بهداشتی
سرویس های بهداشتی در حفظ بهداشت فردی و عمومی خانواده نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اصولاً باید دستشویی با در ورودی خانه ارتباط مستقیم داشته باشد و با دیگر فضاهای خانه ارتباط غیرمستقیم داشته باشد. یک حمام با توالت می تواند به طور مستقیم از اتاق خوابها قابل دسترسی باشد. همان طوری که توالت دیگر می تواند از راهرو قابل دسترسی باشد.
ساختار سرویس بهداشتی:
در دستشویی
در دستشویی علاوه بر مقاوم بودن در مقابل آب، باید عایق صدا نیز باشد. معمولا به دلیل ضد آب بودن فلز آلومینیوم، در ساخت در دستشویی از این فلز استفاده میشود. توصیه میشود برای رنگ آمیزی در دستشویی از رنگ های مقاوم در برابر آب استفاده شود.
کف دستشویی
کف دستشویی از نظر بهداشتی از نکات مهم ساختمان دستشویی است. ایزولاسیون کف دستشویی مهمتر از ایزوله نمودن قسمت های دیگر خانه است. همچنین شیب کف دستشویی از دیگر مسایل مهم است که باید توجه شود این شیب باید به سمت توالت ایرانی و یا کف شوی دستشویی باشد.
سقف دستشویی
سقف دستشویی معمولاً نسبت به فضاهای دیگر خانه ارتفاع کوتاه تری دارد و این به دلیل وجود تاسیسات لوله کشی است. در مورد پوشش سقف بهتر است از رنگ روغنی که مقاوم در برابر آب و قابل شستشو میباشد استفاده شود.
دیوار دستشویی
مهم ترین نکته درباره دیوارهای دستشویی ایزولاسیون مناسب آن به دلیل مصرف زیاد آب می باشد. همچنین به دلیل رعایت مسایل بهداشتی حتماً پوشش نهایی دیوار بایستی از جنس کاشی های لعابدار با رنگ روشن باشد؛ زیرا رنگ های روشن لکه ها را بهتر نشان می دهد.
روشویی
مکان قرار گیری روشویی ها معمولاً نزدیک به دستشویی است. وجود آینه، حوله و دیگر متعلقات در دسترس این فضاست. امروزه در دستشویی ها صفحات سنگی بر روی لگن های آبریز روشویی نصب می شود.
تهویه
نور و تهویه در ساختمان دستشویی اهمیت فراوانی دارد. امروزه جهت تهویه مناسب از هواکش هایی استفاده می شود که هدایت هوای داخل دستشویی به طرف بالاترین بخش ساختمان را از طریق کانال های مخصوص ممکن میسازد. {2}
نکته
هواکش موضوعی ضروری در حمام است زیرا باید هوای گرم و نمناک را از حمام خارج نموده تا هوای نمناک باعث از بین رفتن سرویس بهداشتی و ایجاد کپک نگردد؛ و باید به تناسب فضای حمام به اندازه هواکش نیز توجه کرد. {3}
کاسه توالت
بهتر است در توالت از کاسه توالت مستطیلی شکل استفاده شود که دارای سه نوع تخت، نیمه تخت و گود می باشد. برای انتخاب انواع کاسه باید وسعت فضای ساختمان سرویس بهداشتی مد نظر قرار گیرد.
توالت فرنگی
در حمام معمولاً توالت فرنگی نیز وجود دارد. در قسمت بالای سیفون این وسیله مقدار زیادی آب جمع می شود که عایق بسیار خوبی برای سرایت نکردن بو به داخل حمام می باشد.
وان
وان شامل دو بخش سرریز آب و زیرآب ( محل خروج آب) میباشد. وان در اشکال و اندازههای مختلف وجود دارد که معمولاً از جنس فلز (چدن)، چوب و پلاستیک است.
دوش
یکی از ملزومات حمام، دوش آب سرد و گرم است. میزان ارتفاع، فاصله و محل قرار گرفتن صابون و شامپو از دوش اهمیت زیادی دارد.
شیرآلات
شیرآلات بر سه نوع است. نوع اول شیر مخلوط که دارای دو اهرم پیچشی برای تفکیک آب سرد و گرم می باشد. نوع دوم شیر اهرمی است که با گردش اهرم به چپ و راست مقدار گرما و سرمای آب را کنترل میکند و نوع سوم شیرهای خودکار هستند که مجهز به چشم الکترونیک بوده لیکن به منظور تفکیک آب سرد و گرم، از اهرمی کوچک بهره می برند.
نکته
باید برای جلوگیری از نشستن بخار بر روی آینه در حمام، آنرا در دورترین فاصله از دوش قرار داد. {4}
نتیجه
سرویس بهداشتی یکی از مهمترین عناصر معماری هر منزل مسکونی است. مهم نیست که ابعاد آن بزرگ یا کوچک باشد. مهم اینست که عناصر آن درست در کنار هم چیده شوند و مسایل بهداشتی در آن رعایت شده باشد. سرویس های بهداشتی اتاق های کاملی هستند که با داشتن امکانات و وسایل بهداشتی نیازهای ساکنین را برآورده میکنند. در طراحی سرویس های بهداشتی باید به کفپوش مناسب، پوشش دیواری، هواکش با قدرت مناسب و کابینتهایی برای قراردادن لوازم جانبی توجه کرد.
منابع
{1}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص 270
{2}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 110 و 111
{3}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص 255
{4}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 111 تا 113
سرویس های بهداشتی یکی از مهمترین فضاهای کاربردی در معماری داخلی و معماری محسوب می شوند. چگونگی قرار گیری سرویسها در پلان و ارتباط آن با فضاهای دیگر بسیار حائز اهمیت است. در ساختمانهای مسکونی، جدا بودن سرویس خصوصی خانواده از سرویس مهمان امری مهم به شمار می آید. باتوجه به محدود بودن این فضا و مواردی که در آن مورد استفاده قرار می گیرند (مانند وان، زیر دوشی، توالت، روشویی و عناصر تزئینی) چگونگی قرار دادن آنها با شکلی اصولی، به بهینه بودن این فضا کمک می کند. {1}
سرویس بهداشتی
سرویس های بهداشتی در حفظ بهداشت فردی و عمومی خانواده نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اصولاً باید دستشویی با در ورودی خانه ارتباط مستقیم داشته باشد و با دیگر فضاهای خانه ارتباط غیرمستقیم داشته باشد. یک حمام با توالت می تواند به طور مستقیم از اتاق خوابها قابل دسترسی باشد. همان طوری که توالت دیگر می تواند از راهرو قابل دسترسی باشد.
ساختار سرویس بهداشتی:
در دستشویی
در دستشویی علاوه بر مقاوم بودن در مقابل آب، باید عایق صدا نیز باشد. معمولا به دلیل ضد آب بودن فلز آلومینیوم، در ساخت در دستشویی از این فلز استفاده میشود. توصیه میشود برای رنگ آمیزی در دستشویی از رنگ های مقاوم در برابر آب استفاده شود.
کف دستشویی
کف دستشویی از نظر بهداشتی از نکات مهم ساختمان دستشویی است. ایزولاسیون کف دستشویی مهمتر از ایزوله نمودن قسمت های دیگر خانه است. همچنین شیب کف دستشویی از دیگر مسایل مهم است که باید توجه شود این شیب باید به سمت توالت ایرانی و یا کف شوی دستشویی باشد.
سقف دستشویی
سقف دستشویی معمولاً نسبت به فضاهای دیگر خانه ارتفاع کوتاه تری دارد و این به دلیل وجود تاسیسات لوله کشی است. در مورد پوشش سقف بهتر است از رنگ روغنی که مقاوم در برابر آب و قابل شستشو میباشد استفاده شود.
دیوار دستشویی
مهم ترین نکته درباره دیوارهای دستشویی ایزولاسیون مناسب آن به دلیل مصرف زیاد آب می باشد. همچنین به دلیل رعایت مسایل بهداشتی حتماً پوشش نهایی دیوار بایستی از جنس کاشی های لعابدار با رنگ روشن باشد؛ زیرا رنگ های روشن لکه ها را بهتر نشان می دهد.
روشویی
مکان قرار گیری روشویی ها معمولاً نزدیک به دستشویی است. وجود آینه، حوله و دیگر متعلقات در دسترس این فضاست. امروزه در دستشویی ها صفحات سنگی بر روی لگن های آبریز روشویی نصب می شود.
تهویه
نور و تهویه در ساختمان دستشویی اهمیت فراوانی دارد. امروزه جهت تهویه مناسب از هواکش هایی استفاده می شود که هدایت هوای داخل دستشویی به طرف بالاترین بخش ساختمان را از طریق کانال های مخصوص ممکن میسازد. {2}
نکته
هواکش موضوعی ضروری در حمام است زیرا باید هوای گرم و نمناک را از حمام خارج نموده تا هوای نمناک باعث از بین رفتن سرویس بهداشتی و ایجاد کپک نگردد؛ و باید به تناسب فضای حمام به اندازه هواکش نیز توجه کرد. {3}
کاسه توالت
بهتر است در توالت از کاسه توالت مستطیلی شکل استفاده شود که دارای سه نوع تخت، نیمه تخت و گود می باشد. برای انتخاب انواع کاسه باید وسعت فضای ساختمان سرویس بهداشتی مد نظر قرار گیرد.
توالت فرنگی
در حمام معمولاً توالت فرنگی نیز وجود دارد. در قسمت بالای سیفون این وسیله مقدار زیادی آب جمع می شود که عایق بسیار خوبی برای سرایت نکردن بو به داخل حمام می باشد.
وان
وان شامل دو بخش سرریز آب و زیرآب ( محل خروج آب) میباشد. وان در اشکال و اندازههای مختلف وجود دارد که معمولاً از جنس فلز (چدن)، چوب و پلاستیک است.
دوش
یکی از ملزومات حمام، دوش آب سرد و گرم است. میزان ارتفاع، فاصله و محل قرار گرفتن صابون و شامپو از دوش اهمیت زیادی دارد.
شیرآلات
شیرآلات بر سه نوع است. نوع اول شیر مخلوط که دارای دو اهرم پیچشی برای تفکیک آب سرد و گرم می باشد. نوع دوم شیر اهرمی است که با گردش اهرم به چپ و راست مقدار گرما و سرمای آب را کنترل میکند و نوع سوم شیرهای خودکار هستند که مجهز به چشم الکترونیک بوده لیکن به منظور تفکیک آب سرد و گرم، از اهرمی کوچک بهره می برند.
نکته
باید برای جلوگیری از نشستن بخار بر روی آینه در حمام، آنرا در دورترین فاصله از دوش قرار داد. {4}
نتیجه
سرویس بهداشتی یکی از مهمترین عناصر معماری هر منزل مسکونی است. مهم نیست که ابعاد آن بزرگ یا کوچک باشد. مهم اینست که عناصر آن درست در کنار هم چیده شوند و مسایل بهداشتی در آن رعایت شده باشد. سرویس های بهداشتی اتاق های کاملی هستند که با داشتن امکانات و وسایل بهداشتی نیازهای ساکنین را برآورده میکنند. در طراحی سرویس های بهداشتی باید به کفپوش مناسب، پوشش دیواری، هواکش با قدرت مناسب و کابینتهایی برای قراردادن لوازم جانبی توجه کرد.
منابع
{1}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص 270
{2}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 110 و 111
{3}- دکتر رضا شاطریان، طراحی داخلی منازل مسکونی، انتشارات سیمای دانش، 1391، ص 255
{4}- محمد مهدی فخیمی، طراحی داخلی: از معماری تا دکوراسیون داخلی، انتشارات پرهام نقش، 1392، ص 111 تا 113
