Space Boy
عضو جدید
قابلیت انحلال مواد
فرایند انحلال
میانمولکولهایکووالانسی ناقطبی ، تنها نیروهای بین مولکولی موجود ،نیرویلاندن است. ولی نیروهای جاذبه بین مولکولهای کووالانسی قطبی علاوهبر نیروهای لاندن ، نیروهای دو قطبی - دو قطبی را نیز شامل می‌شود. درمواردی کهپیوندهیدروژنی وجود دارد، نیروهای بین مولکولی بطور غیر عادی قوی است. از آنجایی که مواد ناقطبی فقط در حلالهای ناقطبی حل می‌شوند،ید که یک ماده ناقطبی است، در تتراکلریدکربن حل می‌شود.
نیرویجاذبه بین مولکولهایI2در ید جامد ، تقریبا از هماننوع و اندازه‌ای است که بین مولکولهایCCl4درتتراکلریدکربن خالص وجود دارد و از این رو، جاذبه ای قابل توجه بین یدو تتراکلرید کربن ممکن می‌گردد و مولکولهای ید می‌توانند با مولکولهایتتراکلریدکربن ممزوج شوند و محلول حاصل یک مخلوط مولکولی بی نظم است. متیل الکل (CH3OH) و آب (هر دو ماده قطبی) به هر نسبت دریکدیگر حل می‌شوند. در محلول متیل الکل و آب ، مولکولهایCH3OHوH2Oبا پیوند هیدروژنی بههم پیوسته‌اند که در حالت مایع خالص نیز مولکولهای هر دو مایع بوسیلهپیوند هیدروژنی به یکدیگر جذب می‌شوند.
مایعات قطبی (بویژه آب) می‌توانند حلال بسیاری ازترکیبات یونیباشند. یونهایمواد حل شده توسط مولکولهای قطبی با نیروی الکتروستاتیکی جذب می‌شوند،یعنی یونهای منفی توسط قطبهای مثبت مولکولهای حلال و یونهای مثبت توسطقطبهای منفی این مولکولها جذب می‌شوند. این جاذبه یون - دو قطبی ممکناست نیروهای نسبتا قوی باشند و موجب می‌شود که یونها ازبلور جدا شده و در فاز مایع شناور شوند. یونهای حل شده آبپوشیده‌اند و درحالی که با غلافی از مولکولهای آب احاطه شده‌اند در محلول حرکت می‌کند.
اثر دما بر انحلال پذیری اثر تغییر دما بر انحلال پذیری یکماده به جذب شدن یا آزاد شدن گرما به هنگام تهیهمحلولسیر شده آن ماده بستگی دارد. با استفاده ازاصل لوشاتلیهمی توان اثر تغییردما بر روی انحلال پذیری یک ماده را پیش بینی کرد. اگر فرآیند انحلالماده حل شونده ، فرآیندی گرماگیر باشد، انحلال پذیری آن ماده با افزایشدما افزایش می‌یابد.
حل شده موجود درمحلول سیر شده <----> حل شونده جامد + انرژی
اگر انحلال ماده حل شونده فرآیندیگرماده باشد، با افزایش دما ، انحلال پذیری ماده حل شونده کاهشمی‌یابد. معدودی از ترکیبات یونی ( مثلNa2CO3 , Li2CO3 ) بدین گونه عمل می‌کنند. علاوه بر این ، انحلال پذیری تمام گازها باافزایش دما ، کاهش پیدا می‌کند. مثلا با گرم کردن نوشابه‌های گازدار ،گازدی‌اکسید کربن موجود در آنها از محلول خارج می‌شود. تغییر انحلالپذیری با تغییر دما به مقدار آنتالپی انحلال بستگی دارد. انحلال پذیریموادی که آنتالپی انحلال آنها کم است، با تغییر دما تغییر چندانینمی‌کند.
اثر فشار بر انحلال پذیری اثر تغییر فشار بر انحلال پذیریمواد جامد و مایع معمولا کم است ولی انحلال پذیری گازها در یک محلول باافزایش یا کاهش فشاری که به محلول وارد می‌شود، به میزان قابل توجهیتغییر می‌کند. "ویلیام هنری" در سال1803میلادی کشف کرد کهمقدار گازی که در یک دمای ثابت در مقدار معینی از یک مایع حل می‌شود بافشار جزئی آن گاز در بالای محلول نسبت مستقیم دارد. فقط محلولهای رقیقدر فشارهای نسبتا پایین ازقانون هنریبه خوبی پیرویمی‌کنند. گازهایی که انحلال پذیری آنها بسیار زیاد است، عموما با حلالخود ترکیب می‌شود (مثلا گاز هیدروژن کلرید وقتی که حل می‌شود، با آنترکیب شده و هیدروکلریک اسید تولید می‌کند). این محلولها از قانون هنریپیروی نمی‌کنند.
خون غواصها در عمق دریا تحت فشار نسبتا زیادویژه عمقی که در آن کار می‌کنند با هوا سیر می‌شود. اگر این فشار ، دراثر بالا آمدن سریع سطح آب به سرعت برداشته شود، هوا به سرعت از محلولخارج شده و حبابهایی را در سیستم جریان خون غواص ایجاد می‌کند. اینحالت که "آمبولی هوایی" نام دارد،بر تحریکات عصبی وسیستم جریان خوناثر گذاشته وممکن است مرگ آور باشد. برای پیشگیری از این حادثه از جوهلیوم واکسیژن به جای هوا که بخش عمده آن اکسیژن ونیتروژن است استفاده می‌شود، زیرا انحلال پذیری هلیوم در خون ومایعات بدنبسیار کمتر ازنیتروژن است.
