تمام بچه ها، (همانند بزرگترها) در موقعیتهای خاصی خجالت میکشند و حرف نمیزنند. دکتر «ویکتوریا ساموئل» (کارشناس کودک) توصیه های عملی برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان ارائه میدهد.
راه های تقویت اعتماد به نفس بچه ها
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان دید مثبتی نسبت به خودش پیدا میکند. برای این کار، اظهار نظرات این چنینی را خونسرد و مطمئن این گونه با ظرافت تصحیح کنید: “بچه ام دوست دارد اول با شرایط کمی خو بگیرد بعد حرف بزند” یا “بچه من دوست داره که بیشتر شنونده باشه قبل از این بخواد نظرات خودش را با دیگران در میان بذاره.”
اگر فرزندتان ناراحت و هراسان است، برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان این احساسات او را با لطافت و صمیمیت پذیرفته و چیزی شبیه به این بگویید: “به نظر می‌‌رسد قدری مضطرب هستی، و این قابل درک است.”
راه های تقویت اعتماد به نفس بچه ها
- اگر نگران تقویت اعتماد به نفس فرزندان هستید، بسیار مهم و حیاتی است که از برچسب زدن به کودکتان به عنوان “خجالتی” یا “عصبی” خودداری کنید. شما ممکن است این کار را به صورت مستقیم یا وقتی درباره آنها با دیگران صحبت میکنید انجام دهید. برچسبها خیلی راحت به روان بچه میچسبند و به عنوان پیشگویی هایی عمل میکنند که معمولا درست از آب در می آیند.
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان دید مثبتی نسبت به خودش پیدا میکند. برای این کار، اظهار نظرات این چنینی را خونسرد و مطمئن این گونه با ظرافت تصحیح کنید: “بچه ام دوست دارد اول با شرایط کمی خو بگیرد بعد حرف بزند” یا “بچه من دوست داره که بیشتر شنونده باشه قبل از این بخواد نظرات خودش را با دیگران در میان بذاره.”
اگر فرزندتان ناراحت و هراسان است، برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان این احساسات او را با لطافت و صمیمیت پذیرفته و چیزی شبیه به این بگویید: “به نظر می‌‌رسد قدری مضطرب هستی، و این قابل درک است.”
- با این که نپذیرفتن احساسات و عواطف فرزندتان گاهی ممکن است شما را وسوسه کند (برای مثال، “خنگ بازی در نیار، پسر که خجالت نمیکشه!” این نوع اظهار نظرات باعث میشود بچه ها احساس کنند که حالات و عواطف درونی آنها معتبر نیستند. این حالت میتواند برای آنها گیج کننده باشد و به اضطراب منجر شود.
- با صحبت کردن درباره دیگران، تردیدهای فرزندتان را عادی جلوه دهید؛ چیزی شبیه این بگویید: “افراد همه گاه و بیگاه ممکن است دچار تردید شوند” یا به موقعیتی اشاره کنید که آن را رعب انگیز میدانستید و توضیح دهید چگونه تلاش کردید بر احساستان غلبه کنید: “گاهی اوقات وقتی میخواهم سر کار با جمعی صحبت کنم، نگران و مضطرب میشوم، اما همیشه سعی میکنم حرفم را بزنم، و بعد معمولا احساس خوبی به من دست میدهد.” از کتابهای داستان استفاده کنید تا موضوعاتی همچون رو به رو شدن با ترسها یا غلبه کردن بر چالشها را معرفی کنید. این راه به منظور تقویت اعتماد به نفس فرزندان بسیار مفید است.
- بچه ها مهارتهای اجتماعی را از نگاه کردن به دیگران یاد میگیرند، بنابراین الگویی از تعاملاتی که میخواهید تشویق کنید ارائه دهید: با دیگران و به خصوص با غریبه ها گرم بگیرید. خودتان را به افراد جدید معرفی کنید؛ از دیگران آشکارا کمک بخواهید؛ ازدوستانتان تعریف کنید؛ و از دیگران به خاطر کاری که کرده‌اند یا وقتی که گذاشتند، تشکر کنید.
- برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان بهتر است به موقعیتهای بخصوصی که باعث میشود فرزند دلبندتان نیاز به حمایت داشته باشد فکر کنید و مهارتهایی را که احتمالا باید به آن مجهز شوند را شناسایی کنید تا بهتر بتواند این سناریوهای دلهره آور را مدیریت کنند. از “ایفای نقش” (role play) استفاده کنید تا به آنها کمک کنید این مهارتها را تمرین کنند. برای مثال، چنانچه کودک تان در مهمانیهای جشن تولد عادت دارد به گوشهای بخزد، یک صحنه مهمانی را طراحی کنید و از اسباب بازیها و عروسک های محبوب فرزندتان استفاده کنید و تعاملات مختلف را بازی کنید. دادن هدیه به فردی که تولدش است؛ سلام کردن به سایر بچه ها؛ پرسیدن این که دستشویی کجا است؛ تشکر کردن موقع خداحافظی.
- وقتی از طریق نمایش مهارتهایی را تمرین کردید، با وقار فعالیتهای جدیدی را تشویق کنید. فرصتهای قابل مدیریتی را فراهم کنید که برای فرزندتان تجربه موفقی باشد. یک رویکرد تدریجی گام به گام را اتخاذ کنید. برای مثال، اگر فرزندتان به خاطر وارد شدن در گروه پیشتازان در مدرسه اضطراب دارد، برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان هفته اول، او را برای تماشای گروهی که مدرسه دارد ببرید؛ سپس پیشنهاد کنید که او در ده دقیقه آخر برنامه به گروه بپیوندد؛ سپس، هفته بعد، پیشنهاد کنید که او در پایان برنامه برای ده دقیقه با گروه همراهی کند در حالی که شما در سالن حضور دارید؛ سپس برنامهریزی کنید که در فواصل کوتاه اتاق را ترک کنید. خیلی زود، عزیزتان قادر خواهد بود به راحتی با گروه بیامیزد و با رضایت خاطر در کل برنامه شرکت کنند.
- مهم است که تردیدها یا اضطرابهایی که ممکن است در مورد توانایی فرزندتان برای مدیریت یک موقعیت داشته باشید را پنهان کنید. همدلی با احساسات فرزندتان به منظور تقویت اعتماد به نفس فرزندان را با اظهار نظرات مثبتی که نشان میدهد به او ایمان دارید ترکیب کنید: “متوجه شدم که قدری نگران هستی، اما مطمئن هستم که تو حتما میتوانی این کار را انجام دهی.”
- وقتی با فرزندبیش از حد محتاط و نگرانتان رو به رو میشوید، ممکن است وسوسه شوید و بخواهید پا پیش گذاشته و کاری برای او انجام دهید؛ با این حال، این کار میتواند اثر عکس داشته باشد. وقتی فرزندتان با یک موقعیت جدید رو به رو میشود یا در حال یادگیری مطالب جدیدی است، تلاش کنید زیاد مزاحم او نشوید زیرا این کار ممکن است باعث شود او در موقعیتهای مشابه تردید پیدا کند و به شما متکی شود. اجازه دهید فرزندتان از طریق آزمایش و خطا (trial & error) و اکتشاف (exploration) درسهایش را یاد بگیرد؛ این کار به او کمک خواهد کرد درک درستی از تسلط شخصی و اعتماد به نفس پیدا کند.
- با تعریف کردنهای واقع گرایانه و شناسایی آشکار رفتارهای خاصی که ارزشمند هستند، عزتنفس فرزندانتان را ارتقا دهید: “با این که قدری عصبی بودی، محکم سلام کردی. این نشون میده که تو بچه شجاعی هستی.” این کار به فرزندتان کمک خواهد کرد موفقیت و غرور را به صورت درونی درک کند.
- محبت فیزیکی خودتان را نشان دهید و مرتب و مکرر به فرزندتان بگویید که دوستش دارید. تعاملات محبت آمیز صمیمی و با نشاط با فرزندتان باعث خواهد شد آنها به این درک برسند که ارزشمند بوده و مورد پذیرش هستند، موردی که برای تقویت اعتماد به نفس فرزندان اهمیت حیاتی دارد. عزت نفسی که هنگام برخورد با دیگران و تعامل با دیگران ضروری است.
- اگر فرزندتان معمولا غمگین و گوشه گیر است، به هیچ وجه قادر نیست با موقعیت های اجتماعی روبهرو شود، اخیرا ناگهان از یک فرد برونگرا و اجتماعی به فردی ساکت و مضطرب تبدیل شده است، یا اگر به تعامل داشتن با دیگران هیچ علاقه مندی از خود نشان نمیدهد، احتمالا باید از حمایت یک کارشناس حرفه ای بهره بگیرید. قبل از مراجعه به کارشناس حتما با افراد معتمد همچون پزشک فرزندتان مشورت کنید.
