حرا؛ گونه اي زيبا و شگفت انگيز

[ni_rosa_ce]

جنگل‌هاي حرا گونه‌اي از درختان مانگرو هستند كه به دليل ويژگي منحصر به فردشان در مناطق خاصي مي‌رويند. اين‌گونه نادر گياهي در ايران در برخي مناطق حاشيه خليج‌فارس از جمله خليج نايبندان در بوشهر و حاشيه شمال غربي قشم مي‌رويد.

درختان مانگرو را دانشمندان گياه‌شناس اروپايي به احترام و ياد ابوعلي سينا، فيلسوف و دانشمند ايراني كه در مورد علم گياه‌شناسي تحقيقات زيادي دارد Avicienia نام نهادند. سازمان يونسكو جنگل‌هاي حراي جزيره قشم را در فهرست ذخاير زيست جهان به ثبت رسانده است.
جنگل‌هاي حرا محل مناسبي در زمستان براي پرندگان مهاجر است. سالانه بيش از يكصد گونه پرنده آبزي و كنار آبزي در اين منطقه ديده مي‌شود.
انواع كاكايي‌ها، پرستوهاي دريايي، فلامينگوهاي سرخ پر، حواصيل‌هاي سفيد و خاكستري از انواع پرندگان مهاجر هستند كه با جمعيتي چند صدتايي و گاه چند هزارتايي به اين مكان مهاجرت مي‌كنند.


درختان جنگل حرا به نعمت وجود جزر و مدهاي دريا رشد يافته و تكثير مي‌شوند. به اين ترتيب كه هر 6 ساعت يكبار هنگام جزر كه آب دريا پايين مي‌رود ريشه‌هاي اين درختان از آب بيرون آمده و اكسيژن مورد نيازشان را از هوا مي‌گيرند و دوباره در زمان مد كه آب دريا بالا مي‌آيد به زير آب مي‌روند.

گاهي در زمان مد، آب دريا چنان بالا مي‌آيد كه تنها مي‌توان سرشاخه‌هاي درختان حرا را ديد.

درختان جنگل حرا رشد خود را با آب شور دريا تطبيق داده‌اند. درختان اين جنگل در اواخر تير و اواسط مرداد گل مي‌دهند و بعد به ميوه‌اي شبيه بادام تبديل مي‌شوند.

اين ميوه‌ها پس از مدتي جوانه‌ مي‌زنند و به داخل آب مي‌افتند و در خاك‌هاي ساحلي ريشه دوانده و نمو مي‌كنند. هر درخت حرا خود به منزله خزانه توليد درختان ديگر است.

ميوه و برگ درختان حرا نيز به عنوان داروي گياهي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، همچنين ريشه درختان حرا به منزله سدي طبيعي عمل مي‌كند و از فرسايش و ويراني تاسيسات ساحلي توسط امواج و طوفان‌هاي دريايي محافظت مي‌كنند.

متأسفانه توسعه ناپايدار، دامن مانگروها را نيز گرفته و اين جنگل هاي منحصر به فرد هم قرباني پروژه هاي عمراني بدون ارزيابي زيست محيطي شده اند.


منبع

 

[ni_rosa_ce]

جنگل های دریایی یكی از عجیب ترین عناصر طبیعی خلقت هستند. در این جنگل ها درختانی در ناحیه جذر و مدی زیست می كنند و از آب شور بهره می گیرند. عجیب تر اینكه گه گاه بخش اعظم آنها به زیر آب شور دریا فرو می رود اما همچنان به حیات خود ادامه می دهند.
عده ای عقیده دارند این درختان طی سالیان دراز تكامل، از دست آسیب های آدمی، به بستر گلی سواحل و آب شور دریا پناه برده اند. این جنگل ها بیشتر از درختانی تشكیل شده اند كه حرا نام دارند. حرا گونه ای درخت مانگرو است كه در سواحل شمالی قشم به كثرت و فراوانی دیده می شود. این درخت در زبان لاتین به نام ابوعلی سینا پزشك و فیلسوف شهیر ایرانی نامگذاری شده است.

این درختچه در سواحل و مرداب های ساحلی مصر، عربستان و سواحل جنوب ایران دیده می شود. به این گیاه در بندرعباس حرا، در بلوچستان تمر و در بعضی از نقاط، تول گفته می شود. به عربی نیز آن را شوری و شوره می نامند.

حرا، گیاهی از تیره شاه پسند است. دانه آن روی درخت مادر می روید و نهال تولید می کند. سپس از درخت جدا می شود و داخل مرداب می افتد. جنگل حرا بر دریا و آب شور قرار دارد و این سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثنایی ساخته است. درختان حرا، در قسمتهای کم عمق، کنار و روی تپه های جزیره مانندی که هنگام پایین رفتن آب دریا از آب بیرون می مانند قرار گرفته اند. عمق آب این مناطق از یک تا یک و نیم متر تجاوز نمی کند؛ بنابراین جنگل هنگام بالا آمدن آب دریا، در آبهای نیلگون خلیج فارس به حالت شناور می ماند و با فروکش کردن آب دریا به مدت 6 تا 7 ساعت مانند جنگل های مناطق خشک نمایان می شود.



گیاهان حرا برگهایی با ظاهر بیضی شکل و قاعده ای باریک (دوکی شکل) رویه سبز و براق دارند و پشت برگها نیز سفید یا خاکستری رنگ است. طول این برگها حدود 5 تا 5/7 سانتی متر است. میوه حرا، بادامی شکل است و به یک خامه باریک منتهی می شود. گل های آن نیز به رنگ طلایی با 4 گلبرگ می باشد که هر گلبرگ بیشتر از چند میلی متر طول ندارد و عطری شیرین و خنک، تا شعاع چند متری اطراف آن پراکنده می شود. بنا بر تحقیق آنوبانینی گیاه حرا که گاه به عنوان علوفه برای خوراک چهارپایان استفاده می شود دارای چندین فایده دارویی و صنعتی نیز است. از آن جمله می توان به استفاده از آن در درمان جذام و همچنین برخی بیماریهای پوستی اشاره نمود.

گفته می شود که حرا را یك ایرانی از هندوستان به ایران آورد و در نزدیكی بندر لافت قشم كاشت. زیبندگی حراها بیشتر در جزیره قشم به خصوص مثلث لافت، گورزین و كوران است. این جنگل از بندر لافت تا روستای طبل در نواری به عرض 50 تا 500 متر كشیده شده و محدوده‌ای برابر 150 كیلومتر و مساحتی معادل 7 هزار و 236 هكتار را در بر گرفته است. امكان سفر دریایی و تفریحی در بین درختان حرا و دیدن بیش از 100 گونه از پرندگان بومی و مهاجر، زیبایی خاصی به سیاحت مسافران می‌دهد.

منبع