مهندس ازاده
عضو جدید
ارزیابی عوامل موثر بر افزایش کیفیت فضاهاي عمومی در شهرهاي جدید
نمونه موردي: شهر جدید پرند
92/04/ 91 تاریخ پذیرش نهایی مقاله: 10 /07/ تاریخ دریافت مقاله: 14
الهام امینی (دکتراي شهرسازي، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پردیس، گروه شهرسازي،
تهران، ایران)
دانشجوي دکتراي شهرسازي، دانشگاه آزاد اسلامی, واحد نجفآباد، گروه شهرسازي، اصفهان، ) مریم برومند
ایران)
فاطمه روح افزا (کارشناس ارشد شهرسازي)
چکیدهنمونه موردي: شهر جدید پرند
92/04/ 91 تاریخ پذیرش نهایی مقاله: 10 /07/ تاریخ دریافت مقاله: 14
الهام امینی (دکتراي شهرسازي، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پردیس، گروه شهرسازي،
تهران، ایران)
دانشجوي دکتراي شهرسازي، دانشگاه آزاد اسلامی, واحد نجفآباد، گروه شهرسازي، اصفهان، ) مریم برومند
ایران)
فاطمه روح افزا (کارشناس ارشد شهرسازي)
در قرن اخیر براي نخستین بار در تاریخ بشر، تعداد شهرنشینان از تعداد روستانشینان فراتر
رفته است. افزایش جمعیت شهري، برنامهریزان را ناگزیر به توسعهي شهرها و احداث شهرهاي
جدید جهت اسکان سرریز جمعیت کلان شهرها نموده است. پیامدهاي حاصل از این رشد
شتابان از یک سو و تحقیقات صورت گرفته که نشان از عدم رضایتمندي شهروندان از عوارض و
سیاستهاي توسعهي شهري دارند از سوي دیگر، چاره جویی براي رفع مشکلات ناشی از
توسعهي شهرها و احداث شهرهاي جدید را به یکی از دغدغههاي برنامهریزان و مدیران شهري
در سطح جهان تبدیل نموده است. در این میان فضاهاي عمومی شهري به عنوان فضاهایی قابل
دسترس براي همه و بستري براي کنشهاي اجتماعی، از اهمیت زیادي برخوردارند. بررسی
شهرهاي جدید در ایران حاکی از عدم موفقیت در ایجاد فضاهایی با کیفیت مطلوب است. این
گونه شهرها که تنها در پی پاسخ به نیاز سکونت سرریز جمعیت کلان شهرها شکل گرفتهاند، از
فضاهاي عمومی با کیفیت شهري که تاثیرات قابل توجهی در سلامت روحی و جسمی شهروندان
دارند، بی بهرهاند. مقاله حاضر با مروري بر مفهوم کیفیت محیط و مولفههاي موثر بر آن، تلاشی
است براي پاسخگویی به این سوال که چه عواملی بر افزایش کیفیت فضاهاي عمومی در
شهرهاي جدید موثرند؟ با توجه به ماهیت دادهها، از روش تحقیق توصیفی و همبستگی استفاده
شده است. نتایج حاصل از مطالعه شهر جدید پرند در ایران، حاکی از آن است که میان برقراري
تعاملات اجتماعی، میزان دسترسی پذیري به فضا و خصوصیات شخصی شهروندان و افزایش
کیفیت فضاهاي عمومی شهري در شهرهاي جدید رابطه معناداري وجود دارد.
واژه هاي کلیدي: کیفیت محیط، فضاهاي شهري، شهرهاي جدید، تعاملات اجتماعی.
جايگاه عرصه هاي عمومي و همگاني در ايجاد هويت در شهرهاي جديد
*« نمونه ي موردي شهر جديد پرند »
سيد رحيم مشيري
استاد واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران
آزيتا رجبي
استاديار و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي (واحد تهران –مركز)
سيده فضه جعفرنژاد شوركائي
دانش آموخته ي كارشناسي ارشد جغرافيا وبرنامه ريزي شهري دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات(مسئول مكاتبات)
fezehjafarnejad @ gmail.com
1389/8/ 1389 تاريخ پذيرش: 1 /5/ تاريخ دريافت: 19
چكيده 1*« نمونه ي موردي شهر جديد پرند »
سيد رحيم مشيري
استاد واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران
آزيتا رجبي
استاديار و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي (واحد تهران –مركز)
سيده فضه جعفرنژاد شوركائي
دانش آموخته ي كارشناسي ارشد جغرافيا وبرنامه ريزي شهري دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات(مسئول مكاتبات)
fezehjafarnejad @ gmail.com
1389/8/ 1389 تاريخ پذيرش: 1 /5/ تاريخ دريافت: 19
مقالهي حاضر با طرح پرسشي اساسي، در خصوص اينكه:"چه رابطهاي ميان عرصه هاي عمومي ايجاد شده در شهر
جديد پرند با شكلگيري هويت و حس تعلق به مكان و فضاهاي سرشار از حيات اجتماعي، در اين شهر وجود دارد ؟"
آغاز مي گردد.
در واقع مقالهي حاضر، در جستجوي نقش و نوع و ميزان رابطه ي بين عرصههاي عمومي و هويت در شهر جديد
پرند ميباشد و هدف اصلي آن شناسايي ميزان رابطه بين عرصههاي عمومي و هويت و حس تعلق به مكان مي باشد.
نتايج مطالعات نشان مي دهدكه: بين متغير عرصههاي عمومي و همگاني بعنوان متغير مستقل و هويت شهر جديد
پرند بعنوان متغير وابسته در اين پژوهش رابطه وجود داشته، يعني هر چه ميزان متغير مستقل ذكر شده در جامعه هدف
(شهرجديد پرند) بالا باشد به همان ميزان، هويتمندي و احساس تعلق آنها به شهرجديد پرند بيشترمي باشد.
واژه هاي كليدي: هويت، هويت شهري و شهروندي، مؤلفههاي هويت شهري، عرصههاي عمومي و همگاني ، شهر
جديد پرند
برنامهریزی توسعه پایدار شهرهای جدید و تأثیر آن بر شهر مادر نمونه موردی
)شهر جدید پرند(
ندا شادان
کارشناسی ارشد شهرسازی برنامه ریزی منطقه ای -
Neda.shadan@gmail.com
بهاره هاشم زاده
کارشناسی ارشد شهرسازی برنامه ریزی منطقه ای -
Hashemzadeh_bahareh@yahoo.com
نسترن نسبی
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری
nastarannasabi@yahoo.com
بررسی و شناخت وضعیت مناطق شهری و احداث آنها به لحاظ پایداری و توسعه پایدار، از مسائلی است که اخیر ا در فرهنگ
برنامهریزی شهری مطرحشده است. استفاده از شاخصهای خدمات شهری، اجتماعی و کالبدی میتواند معیار مناسبی برای
تعیین جایگاه شهرهای جدید و هم عاملی در جهت رفع مشکلات برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد. نظر به اینکه شهر
تهران از نظر مساحت و جمعیت اولین شهر کشور است و مهمترین کانون جذب جمعیت در ایران است، لذا محدودیتهایی از
نظر امکانات، گسترش شهر و همچنین عدم توان جذب جمعیت بیشتر را پیش رو دارد، همچنین به دنبال پیدایش مسائل
اقتصادی و اجتماعی و زیستمحیطی در کلانشهرها در نتیجه افت کیفیت زندگی در آنها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت
و فعالیت، راهبرد احداث شهرهای جدید با هدف تمرکززدایی از مادر شهرها ارائه شده است. پژوهش حاضر با توجه به این
هدف سعی دارد به ارزیابی شهر جدید پرند به عنوان یکی از نمونههای قابلتعمیم کشور بپردازد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف
کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی تحلیلی - است و با اتکا بر یافتههای اسنادی و میدانی، به بررسی موضوع پرداخته شده
است. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه و مصاحبه است. سپس با استفاده از روشهای تحلیل کمی نظیر و AHP و SWOT
مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتههای این پژوهش نشان داد شهر جدید پرند در ایفای نقش خود که همانا جمعیتپذیری بخشی
از مازاد جمعیت و تمرکززدایی از مادرشهر تهران بوده چندان موفق نبوده است. بخش زیادی از این عدم توفیق ناشی از عدم
احداث متناسب زیرساختها و نبود زمینههای اشتغال و فعالیت در این شهر بوده که آن هم متأثر از ناکارآمدی مدیریت و
برنامهریزی متناسب با نیازهای توسعه شهری بوده است. نتیجه تحقیق حاضر استخراج 22 راهبرد توسعهای ) SO ،)
محافظهکارانه ) ST (، تنوع ) WO ( و تدافعی ) WT ( از طریق تحلیل ) SWOT ( است.
واژگان کلیدی: شهر، شهرهای جدید، برنامهریزی شهرهای جدید، توسعه پایدار