کرم ابریشم به منظور تولید پیله پرورش داده می شود واز پیله ها جهت ابریشم کشی استفاده می گردد . الیاف ابریشم یکی از مواردی است که در تهیه منسوجات ، قالی و سایر دست بافتها به کار می رود و امروزه یکی از اقلام مهم صنعتی برخی از کشورها پرورش دهنده ی کرم ابریشم به شمار می آید . الیاف ابریشم دارای درخشندگی بسیار زیبا بوده وازبهترین الیاف جهت تهیه البسه انسان محسوب می گردد تقریباً در حدود 5000 سال قبل چینی ها به این واقعیت پی بردند که ازابریشم حاصله ازکرم ابریشم می توان الیافی جهت تهیه منسوجات به دست آورد .
تعداد انواع کرمهایی که پیله می سازند به بیش از ده رقم می رسد که اکثرآنها وحشی بوده ولی کرمی که بیشتر مورد بهره برداری قرار می گیرد کرم ابریشم (sericarin mori)می باشد
کرم ابریشم از زمانهای قدیم در مشرق زمین ، در مغرب و شرق آسیا در روی درختان توت بطور وحشی زندگی می کرد و از برگ درختان توت تغذیه می نمود . آنچه مسلم است این حشره اولین بار در چین اهلی شده است . سپس از چین به کره و ژاپن برده شد و به دنبال آن به هند و شوروی سابق راه یافت . اصولاً نوغانداری یک فعالیت روستائی می باشد که با حمایت دولت توسعه یافته است . فرش های ابریشمی ترکیه بسیار گرانبها بوده و منبع ارزی مناسبی برای این کشور می باشد .
پرورش کرم ابریشم که به عنوان فعالیت نوغانداری نام گرفته، با قدمت چهار هزار و 500 ساله در جهان از دیرباز نیز در کشور ما رواج داشته است. نوغانداری در ایران تاریخ پرفراز و نشیبی طی کرده که دوره فراز آن در عهد صفویه و فرود آن در عهد قاجاریه بوده است. در واقع به لحاظ اقتصادی و فرهنگی، کرم ابریشم رنسانس هنر و صنعت آسیا را پایهگذاری کرد. در ایران نیز کرم ابریشم از چنان اهمیتی برخوردار بود که جمشید ( پادشاه هخامنشی ) رواج و توسعه پرورش کرم ابریشم در ایران را بخشی از اقدامات مهم خود میداند. در حال حاضر در ایران سه کارخانه ابریشم کشی وجود دارد . در خصوص ویژگی های اقتصادی صنعت نوغانداری قابل ذکر است که سرمایه گذاری در این رشته در مقایسه با پاره ای از فعالیت های تولیدی کمتر بوده و زمان بازگشت سرمایه این رشته بسیار سریع است و کشت و کار توت در غالب خاکها و با کیفیت مختلف توپوگرافی و شرایط فنی متفاوت ، امکان پذیر است .
هم چنین در توتستان ها نیاز شدید به ماشین آلات وجود ندارد و کشت توت در کنار کانال های آبیاری ، حاشیه رودخانه ها و آبراه ها و مزارع عملی است و ارزش افزوده فعالیت های پرورش کرم ابریشم قابل توجه و بازگشت سرمایه گذاری سریع است . این فعالیت امکانات تأمین مواد اولیه برخی از صنایع نساجی ، قالی بافی ، پزشکی ، نظامی و مخابراتی را فراهم می سازد .
براساس آخرین وضعیت موجود ، ایران با دارا بودن حدود 17000 هکتار توتستان و پرورش بیش از 200000 جعبه تخم نوغان محصول تولیدی پیله تر آن به 5000 تن رسیده است که این مقدار تولید موجب ایجاد درآمد جنبی برای بیش از 80000 خانوار روستائی شده که از این تعداد57 درصد سهم استان گیلان و 5/17 درصد سهم استان مازندران و 5/17 درصد سهم استان خراسان و 8درصد سهم سایر استانها می باشد .
مجموع درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی در زمینه پیله تر در سطح کشور بالغ بر 35 میلیارد ریال شده که سهم هر کشاورز نوغاندار حدود 437500 ریال می شود ( سال 1373 ) که این درآمد در فصلی از سال که هیچگونه منبع درآمدی نصیب کشاورز نمی شود در اختیار کشاورز قرار می گیرد و امید است که افزایش میزان پرورش آن به حدود بیست هزار تن پیله تر طی ده سال آینده پیله تر ، تعداد خانوار افزایش پیدا نموده و میزان تولید نخ ابریشم به سطح 3000 تن برسد .
تخم نوغان موجود زنده ای است که باید در شرایط فنی و صحیح و تا زمان قبل از مصرف در سردخانه نگهداری شود و در حرارت و رطوبت معینی حفظ شود . با شروع رشد برگ توت در نقاط مختلف کشور ، تخم ها را در اطاق های فنی مخصوص که درجات گرما و رطوبت بتدریج بالا می رود قرار می دهند تا تخم ها بیدار شوند . بطور کلی کرم ها در عرض سه روز کاملاً بیدار و از پوسته خود خارج می شوند .
کرم ابریشم چهار خواب دارد و اصطلاح خواب از آنجا پیدا شده که در این مدت کرم از اشتها افتاده و رو ی برگ یا شاخه بی حرکت می ماند و وضع مخصوص بخود می گیرد که بنظر می آید خوابیده است . مدت این خواب ها اکثراً 24 ساعت ولی گاهی تا 36 ساعت هم طول می کشد . بعد از هر خواب کرم بزرگتر می شود که فاصله بین دو خواب را سن کرم می نامند و کرم ابریشم پنج سن دارد . سن اول 5 الی 6 روز ، سن دوم 4 الی 5 روز ، سن سوم 6 الی 7 روز ^ سن چهارم 7 الی 8 روز و سن پنجم 10 الی 12 روز که مجموعاً 32 تا 38 روز می شود .
باید دقت شود که در این مدت برگ کافی به کرم ها برسد زیرا هر قدر برگ بیشتر به کرم ها بدهیم آنها زودتر رشد کرده و بزرگتر می شوند قوت و سلامت خود را حفظ می کنند و در مقابل امراض مقاومت بیشتری می نمایند . بعلاوه وزن پیله زیادتر و میزان ابریشم آن بیشتر می شود و اگر برگ کافی به کرم نرسد به طول مدت پرورش افزوده می شود . لازم است که در سن اول و دوم هر 24 ساعت چهار بار به کرم ها غذا داده شود و برگ هائی را که به آنها می دهند بدون شاخه باشد و از برگ های نازک و ظریف استفاده شود و حتی برگ های توت را با چاقوی تمیز خرد کرده به مصرف تغذیه کرم ها برسانند . در سن سوم از شاخ های نازکی که دارای برگ های ظریف هستند استفاده می شود . از سن چهارم به بعد کرم ها را به تلمبار می برند باید در تمام دوران سن چهارم و پنجم غذای روزانه کرم ها فراوان باشد .
فضای مورد احتیاج برای پرورش یک جعبه تخم نوغان پلی هیبرید که شامل 20000 تخم است برای سن اول 5/0 متر مربع ،برای سن دوم 2 متر مربع ، برای سن سوم 6 متر مربع ، برای سن چهارم 12 متر مربع و برای سن پنجم 25 متر مربع می باشد . مقدار برگ لازم برای هر کرم در حدود 20 گرم است و برای یک جعبه تخم نوغان 25 گرمی نژاد بغدادی 700 کیلوگرم برگ بدون شاخه و 1200 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . برای هر جعبه تخم نوغان پلی هیبرید ، حدود 450 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . اغلب مقداری از برگ ها خورده نمی شوند و تدریجاً در زیر کرم ها باقی مانده که اگر جمع آوری نشوند به علت رطوبت تخمیر شده و تولید کپک می نمایند در این حال فضولات کرم ها و بوی بد نیز مزید بر علت شده و به آسانی سبب اشاعه امراض می گردد .
کرم ابریشم مانند موجودات زنده احتیاج به هوا دارد . بنابراین هوای اتاق و یا محل پرورش نباید خفه و مرطوب باشد و باید در هر 24 ساعت سه تا چهار بار درها و پنجره ها و پرده های اتاق تلمبار را باز گذاشت تا هوای سالم وارد شود . ولی در هر حال میزان درجه حرارت و رطوبت محل پرورش باید مراعات شود. کرم ها در آخر سن پنجم کم کم از اشتها می افتند قد آنها کوچکتر و رنگشان متمایل به زرد شیری و شفاف می شود . آنها سعی می کنند خود را به بالای بلندی رسانده و شروع به تنیدن کنند . بنابراین باید دسته های کاه و کلش و یا شاخه های بدون خار و یا شاخه های شمشاد فراهم نموده و آنها را بطور عمودی در میان تلمبار بگذارند . کرم ها روی شاخه ها و در محل هائی که دارای زاویه است جمع شده و تنیدن پیله را آغاز می کنند .
تعداد انواع کرمهایی که پیله می سازند به بیش از ده رقم می رسد که اکثرآنها وحشی بوده ولی کرمی که بیشتر مورد بهره برداری قرار می گیرد کرم ابریشم (sericarin mori)می باشد
کرم ابریشم از زمانهای قدیم در مشرق زمین ، در مغرب و شرق آسیا در روی درختان توت بطور وحشی زندگی می کرد و از برگ درختان توت تغذیه می نمود . آنچه مسلم است این حشره اولین بار در چین اهلی شده است . سپس از چین به کره و ژاپن برده شد و به دنبال آن به هند و شوروی سابق راه یافت . اصولاً نوغانداری یک فعالیت روستائی می باشد که با حمایت دولت توسعه یافته است . فرش های ابریشمی ترکیه بسیار گرانبها بوده و منبع ارزی مناسبی برای این کشور می باشد .
پرورش کرم ابریشم که به عنوان فعالیت نوغانداری نام گرفته، با قدمت چهار هزار و 500 ساله در جهان از دیرباز نیز در کشور ما رواج داشته است. نوغانداری در ایران تاریخ پرفراز و نشیبی طی کرده که دوره فراز آن در عهد صفویه و فرود آن در عهد قاجاریه بوده است. در واقع به لحاظ اقتصادی و فرهنگی، کرم ابریشم رنسانس هنر و صنعت آسیا را پایهگذاری کرد. در ایران نیز کرم ابریشم از چنان اهمیتی برخوردار بود که جمشید ( پادشاه هخامنشی ) رواج و توسعه پرورش کرم ابریشم در ایران را بخشی از اقدامات مهم خود میداند. در حال حاضر در ایران سه کارخانه ابریشم کشی وجود دارد . در خصوص ویژگی های اقتصادی صنعت نوغانداری قابل ذکر است که سرمایه گذاری در این رشته در مقایسه با پاره ای از فعالیت های تولیدی کمتر بوده و زمان بازگشت سرمایه این رشته بسیار سریع است و کشت و کار توت در غالب خاکها و با کیفیت مختلف توپوگرافی و شرایط فنی متفاوت ، امکان پذیر است .
هم چنین در توتستان ها نیاز شدید به ماشین آلات وجود ندارد و کشت توت در کنار کانال های آبیاری ، حاشیه رودخانه ها و آبراه ها و مزارع عملی است و ارزش افزوده فعالیت های پرورش کرم ابریشم قابل توجه و بازگشت سرمایه گذاری سریع است . این فعالیت امکانات تأمین مواد اولیه برخی از صنایع نساجی ، قالی بافی ، پزشکی ، نظامی و مخابراتی را فراهم می سازد .
براساس آخرین وضعیت موجود ، ایران با دارا بودن حدود 17000 هکتار توتستان و پرورش بیش از 200000 جعبه تخم نوغان محصول تولیدی پیله تر آن به 5000 تن رسیده است که این مقدار تولید موجب ایجاد درآمد جنبی برای بیش از 80000 خانوار روستائی شده که از این تعداد57 درصد سهم استان گیلان و 5/17 درصد سهم استان مازندران و 5/17 درصد سهم استان خراسان و 8درصد سهم سایر استانها می باشد .
مجموع درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی در زمینه پیله تر در سطح کشور بالغ بر 35 میلیارد ریال شده که سهم هر کشاورز نوغاندار حدود 437500 ریال می شود ( سال 1373 ) که این درآمد در فصلی از سال که هیچگونه منبع درآمدی نصیب کشاورز نمی شود در اختیار کشاورز قرار می گیرد و امید است که افزایش میزان پرورش آن به حدود بیست هزار تن پیله تر طی ده سال آینده پیله تر ، تعداد خانوار افزایش پیدا نموده و میزان تولید نخ ابریشم به سطح 3000 تن برسد .
تخم نوغان موجود زنده ای است که باید در شرایط فنی و صحیح و تا زمان قبل از مصرف در سردخانه نگهداری شود و در حرارت و رطوبت معینی حفظ شود . با شروع رشد برگ توت در نقاط مختلف کشور ، تخم ها را در اطاق های فنی مخصوص که درجات گرما و رطوبت بتدریج بالا می رود قرار می دهند تا تخم ها بیدار شوند . بطور کلی کرم ها در عرض سه روز کاملاً بیدار و از پوسته خود خارج می شوند .
کرم ابریشم چهار خواب دارد و اصطلاح خواب از آنجا پیدا شده که در این مدت کرم از اشتها افتاده و رو ی برگ یا شاخه بی حرکت می ماند و وضع مخصوص بخود می گیرد که بنظر می آید خوابیده است . مدت این خواب ها اکثراً 24 ساعت ولی گاهی تا 36 ساعت هم طول می کشد . بعد از هر خواب کرم بزرگتر می شود که فاصله بین دو خواب را سن کرم می نامند و کرم ابریشم پنج سن دارد . سن اول 5 الی 6 روز ، سن دوم 4 الی 5 روز ، سن سوم 6 الی 7 روز ^ سن چهارم 7 الی 8 روز و سن پنجم 10 الی 12 روز که مجموعاً 32 تا 38 روز می شود .
باید دقت شود که در این مدت برگ کافی به کرم ها برسد زیرا هر قدر برگ بیشتر به کرم ها بدهیم آنها زودتر رشد کرده و بزرگتر می شوند قوت و سلامت خود را حفظ می کنند و در مقابل امراض مقاومت بیشتری می نمایند . بعلاوه وزن پیله زیادتر و میزان ابریشم آن بیشتر می شود و اگر برگ کافی به کرم نرسد به طول مدت پرورش افزوده می شود . لازم است که در سن اول و دوم هر 24 ساعت چهار بار به کرم ها غذا داده شود و برگ هائی را که به آنها می دهند بدون شاخه باشد و از برگ های نازک و ظریف استفاده شود و حتی برگ های توت را با چاقوی تمیز خرد کرده به مصرف تغذیه کرم ها برسانند . در سن سوم از شاخ های نازکی که دارای برگ های ظریف هستند استفاده می شود . از سن چهارم به بعد کرم ها را به تلمبار می برند باید در تمام دوران سن چهارم و پنجم غذای روزانه کرم ها فراوان باشد .
فضای مورد احتیاج برای پرورش یک جعبه تخم نوغان پلی هیبرید که شامل 20000 تخم است برای سن اول 5/0 متر مربع ،برای سن دوم 2 متر مربع ، برای سن سوم 6 متر مربع ، برای سن چهارم 12 متر مربع و برای سن پنجم 25 متر مربع می باشد . مقدار برگ لازم برای هر کرم در حدود 20 گرم است و برای یک جعبه تخم نوغان 25 گرمی نژاد بغدادی 700 کیلوگرم برگ بدون شاخه و 1200 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . برای هر جعبه تخم نوغان پلی هیبرید ، حدود 450 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . اغلب مقداری از برگ ها خورده نمی شوند و تدریجاً در زیر کرم ها باقی مانده که اگر جمع آوری نشوند به علت رطوبت تخمیر شده و تولید کپک می نمایند در این حال فضولات کرم ها و بوی بد نیز مزید بر علت شده و به آسانی سبب اشاعه امراض می گردد .
کرم ابریشم مانند موجودات زنده احتیاج به هوا دارد . بنابراین هوای اتاق و یا محل پرورش نباید خفه و مرطوب باشد و باید در هر 24 ساعت سه تا چهار بار درها و پنجره ها و پرده های اتاق تلمبار را باز گذاشت تا هوای سالم وارد شود . ولی در هر حال میزان درجه حرارت و رطوبت محل پرورش باید مراعات شود. کرم ها در آخر سن پنجم کم کم از اشتها می افتند قد آنها کوچکتر و رنگشان متمایل به زرد شیری و شفاف می شود . آنها سعی می کنند خود را به بالای بلندی رسانده و شروع به تنیدن کنند . بنابراین باید دسته های کاه و کلش و یا شاخه های بدون خار و یا شاخه های شمشاد فراهم نموده و آنها را بطور عمودی در میان تلمبار بگذارند . کرم ها روی شاخه ها و در محل هائی که دارای زاویه است جمع شده و تنیدن پیله را آغاز می کنند .