hadis66
عضو جدید
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مقدمه [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]کاربرد مواد شیمیایی مختلف ، از جمله سموم یا آفتکش ها (pesticides ) در خاک مزایای زیادی دارد . از جمله این مزایا می توان به دوام بیشتر ، حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش ، کاربرد سریع ، هزینه کارگری کم ، تاثیر زیست محیطی مناسب و امکان هدف قرار دادن یک منطقه خاص اشاره کرد . در مقابل ، کاربرد سموم در خاک مستلزم این است که آن ماده دارای خواص فیزیکی شیمیایی خاصی باشد ، بنابراین تعداد معدودی از سموم برای مصرف در خاک مناسب هستند . علاوه بر این ، کاربرد سموم در خاک به تکنیک خاص و زمانبندی مصرف نیاز دارد . این موارد تحت تاثیر روابط خاک و آب ( Soil-water relation ) ، مجموعه خاک - گیاه - هوا ( Soil-plant-atmosphere continuum ) و نحوه حرکت سموم همراه آب موجود در خاک قرار دارند . مقدار مورد نیاز سم بستگی به هدف کاربرد آن دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به طور کلی سموم به دو منظور در خاک مصرف می شوند :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) تیمار خاک ، که جهت کنترل علف های هرز ، آفات و بیماریهای خاکزاد انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب ) تیمار محصول ، که سم جذب ریشه ها می شود و این مواد به طور سیستمیک گیاهان را در برابر آفات و بیماریهای هوازاد ( روی اندام های هوایی ) حفاظت می نماید . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]این دو رهیافت دارای خواص مشترک و اختلافاتی می باشند . تجهیزات لازم در هر دو مشابه است ، اما زمانبندی مصرف سم در آنها متفاوت است . غالباً کاربرد سموم در خاک یک تیمار پیشگیری است که عملاً محصول را از خطرات بالقوه ، یعنی آفات و بیماریهای که ممکن است محصول را تهدید نماید ، حفاظت می کند . در این مورد شرایط اقلیمی و عوامل کنترل کننده رشد و نمو آفت ، بیماری و یا علف هرز با کارایی سم مورد استفاده تداخل پیدا می کند . بنابراین شناخت عوامل موثر بر کاربرد سموم در خاک در خصوص تصمیم گیری برای مصرف این مواد ضروری است . در اینجا به اختصار در مورد روابط خاک - آب - گیاه بحث می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]روابط بین خاک ، آب و گیاه [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خاک از ذرات جامد سنگ های کوچک ، ذرات معدنی و مواد آلی تشکیل شده است . نسبت ذرات با اندازه های مختلف بافت ( Texture ) خاک را تعیین می نماید . فضای خالی بین ذرات خاک تخلخل یا خلل و فرج خاک ( Soil voids ) نامیده می شود که اساساً شامل حفرات (Pores ) می باشد . وقتی خاک به نقطه اشباع (Saturation point ) می رسد همه خلل و فرج خاک با آب پر می شوند . این حالت پس از بارندگی سنگین یا بارندگی طولانی و یا آبیاری اضافی (Overirrigation ) مزارع رخ می دهد . گیاهان می توانند آب موجود در حفرات کوچک با اندازه قطر بین 60 تا 2/. میکرومتر را جذب نمایند . آب موجود در این حفرات را در اصطلاح آب در دسترس گیاه (Plant available ) می نامند . زمانی که همراه این حفرات از آب تخلیه شوند ، خاک به نقطه پژمردگی دائم (Permanent wilting point )رسیده است . مقدار آب در دسترس گیاه اساساً به بافت خاک بستگی دارد . خاک های شنی که نسبت بالایی از ذرات درشت دارند اساساً حفرات بزرگی را می سازند ، درحالیکه خاک های رسی با داشتن نسبت بالایی از ذرات کوچک اساساً حفرات کوچک و ریز را می سازند . نتیجه اینکه خاک های شنی اشباع مقدار زیادی از آب را به واسطه زهکشی از دست می دهند ، زیرا که بالغ بر 29 درصد حجم کل این خاک از حفرات درشت تشکیل شده است ( شکل 2 ) . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شکل 2 - میزان تخلخل در سه نوع خاک و ظرفیت نگهداری آب در هر کدام[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در مقابل در خاک های رسی فقط 6 درصد حجم کل خاک از حفرات درشت تشکیل شده است اما 22 درصد آن از حفرات ریز درست شده است . در مجموع بهترین شرایط برای رشد گیاه در خاک های لومی که 29 درصد آن را حفرات کوچک تشکیل می دهد وجود دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به هر حال در خاک خشک امکان ندارد تمام آب در دسترس گیاه ، بدون آنکه گیاه دچار تنش خشکی شود ، جذب گیاه گردد . در این حالت وقتی رطوبت خاک به نقطه پژمردگی دائم برسد ممکن است باعث مرگ گیاه گردد . مقداری از آب در دسترس گیاه که می تواند بدون ایجاد هر نوع تنش خشکی توسط گیاه جذب شود در اصطلاح آب در دسترس سهل الوصول (Read- ily available water ) نامیده می شود . این آب با حفرات با قطر بین 60 تا 5/1 میکرومتر جای دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شکل 3 - نحوه آزاد سازی آب در سه نوع مختلف خاک (FC = ظرفیت مزرعه ، PWP = نقطه پژمردگی دائم ،AW = آب در دسترس ، RAW = آب در دسترس سهل الوصول )[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]زمانبندی کاربرد سموم در خاک [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بر اساس روابط بین خاک ، آب و گیاه ، سموم را بایستی زمانی در خاک مصرف نمود که رطوبت خاک در محدوده آب در دسترس سهل الوصول باشد . در واقع در خاک های اشباع ممکن است سم شسته شده و از دست برود و در خاک های خشک هم ممکن است سم به حالت محلول در نیاید . البته در محدوده آب در دسترس سهل الوصول زمانبندی کاربرد سم به حلالیت آن در آب و همچنین به هدف مورد نظر بستگی دارد .بنابراین : موادی که حلالیت در آب بیشتری دارند ، در محدوده رطوبتی پایین و موادی که حلالیت در آب کمتری دارند در محدوده رطوبتی بالا تاثیر بهتری می گذارند . البته به طور کلی مواد دارای حلالیت بالا در طیف وسیعی از رطوبت می توانند تاثیر مناسب داشته باشند .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]زمانبندی کاربرد سموم در طی روز ، در صورتی که سم قبل از کاشت یا در زمان کاشت مصرف شود ، تاثیری ندارد .در صورتی که سم پس از کاشت مصرف شود دو حالت وجود دارد :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در صورتی که کاربرد سم در خاک علیه آفات و بیماریهای هوازاد گیاه باشد ، کاربرد آن بایستی در زمان صبح انجام شود . این امر جذب موثر سم توسط گیاه را تضمین می کند ، زیرا که نرخ فتوسنتز در اواخر صبح و ابتدای بعدازظهر بالا است و این به تبخیر زیاد و جریان آب در گیاه به خاطر باز بودن روزنه ها منجر می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در صورتی که کاربرد سم در خاک علیه آفات و بیماریهای خاکزاد باشد یا جهت کنترل علف های هرز در مزرعه باشد ، کاربرد آن بایستی در عصر انجام شود . کاربرد سم در هنگام عصر اجازه می دهد در طی شب و قبل از اینکه جریان مستقیم مواد به سمت ریشه ها در صبح آغاز شود ، تا حدودی رسوب غیرمستقیم آن در خاک رخ می دهد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]نحوه کاربرد سموم در خاک [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]کاربرد سموم در خاک به روش های مختلفی انجام می گیرد :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) قبل از کاشت (Pre- plant ) : که به دو صورت تیمار پخش گسترده (Broadcast ) و یا تیمار نواری (Banded ) استفاده می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب) در زمان گیاهچه ای قبل از نشاء کاری (Seedling pre- transplanting ) : که به دو صورت فروبردن سینی نشاء در محلول سم (Seedling tray dip ) و یا سمپاشی روی نشاءها (Seedling spary ) انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ج) در هنگام کاشت بذر(At seeding ) : که به صورت تیمار نواری در شیار بذر(Into seed - furrow ) اعمال می گردد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]د) در زمان نشاءکاری (Transplanting ) یا پس از کاشت (Post - planting ) : که به دو صورت تیمار تک تک گیاهان (Individual plant ) و یا مصرف سم همراه با آب آبیاری است که اصطلاحاً سم آبیاری یا Chemigation نامیده می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمار تک تک گیاهان به دو روش مصرف یا پاشیدن گرانول (Granule ) و یا ریختن محلول سم در پای گیاه (Drench ) انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در این قسمت به تفضیل در مورد هر یک از روش های کاربرد سموم در خاک بحث می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) تیمار خاک قبل از کاشت [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمارهای قبل از کاشت علیه آفات و بیماریهای خاکزاد از جمله قارچ ها ، نماتدها و همچنین علف های هرز انجام می گیرد .این کار معمولاً به صورت ضدعفونی با تدخین ( ( Fumigationخاک انجام می گیرد . ترکیبات تدخین کننده خاک (Soil fumigant ) معمولاً فرار هستند و خواص ترکیبات مدرن را ندارند ، اما انتظار می رود که در آینده ترکیبات تدخین کننده جدیدی ارائه شوند که غیر فرار باشند .ترکیبات تدخین کننده خاک بسته به هدف کاربرد و خواص فیزیکی شیمیایی آنها ، به صورت مایع یا گرانول فرموله (بسته بندی ) می شوند . روش پخش گسترده و یا نواری سم : تیمارخاک قبل از کاشت به دو صورت انجام می گیرد : پخش گسترده سم ، که کل سطح مزرعه تیمار می گردد و یا پخش نواری سم ، که بستر کاشت یا منطقه ریشه (Rhizospher ) گیاهی که در آینده قرار است کاشته شود تیمار می گردد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]سمومی که فرمولاسیون مایع دارند را می توان به هر دو صورت پخش گسترده و یا پخش نواری استفاده کرد ، اما سموم گرانول را می توان در مزارع بزرگ به وسیله دستگاههای پخش گرانول (Spreader ) یا در مزارع کوچک با دست پخش کرد . به منظور توزیع یکنواخت گرانول ، باید در هر متر مربع بیش از 3 تا 5 گرم آن مصرف شود . چنانچه لازم است دز مصرف (Dose ) گرانول کمتر باشد ، بایستی گرانول ها را با یک ماده مناسب خنثی مخلوط کرد تا به تراکم مطلوب برسد . معمولاً گرانول ها را در منطقه ریشه گیاهی که قرار است کشت شود ، یعنی عمق 10 تا 15 سانتیمتری خاک قرار می دهند و سپس آنها را با استفاده از روتیواتور و یا دیسک با خاک مخلوط می نمایند .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای تاثیر بهتر سم ، رطوبت خاک در زمان مصرف سم باید در حد ظرفیت مزرعه باشد . کاربرد سموم در خاک خشک چندان موثر نیست ، زیرا که مقادیر زیادی از سم حل نشده باقی مانده و همچنین تاثیر یا کارایی آنها کم خواهد شد . از سوی دیگر کاربرد آنها در خاک اشباع ممکن است باعث شود سم از منطقه ریشه خارج و احتمالاً آبشویی گردد . بدین ترتیب بهتر است در خاک های خیس ، قبل از کاربرد سم 2 تا 3 روز فرصت داده شود تا خاک خشک شود . همچنین در خاک های خشک قبل از کاربرد سم بهتر است آبیاری انجام شود . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در گذشته ضدعفونی خاک با استفاده از ترکیبات زنده کش (Biocides ) انجام می گرفت که به دلیل گیاهسوزی باعث خسارت محصول می گردید . به منظور اجتناب از گیاهسوزی باید این نوع ترکیبات قبل از کاشت گیاه استفاده شوند . در حال حاضر ترکیبات جدید تری به بازار ارائه شده اند که اختصاصی تر می باشند و مشکل گیاهسوزی کمتری دارند ، هر چند هنوز برخی از علف کش ها مشکل گیاهسوزی دارند . بنابراین می توان این نوع ترکیبات جدید را قبل از کاشت ، در زمان کاشت یا در صورت لزوم حتی پس از کاشت نیز مصرف نمود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب) تیمار خاک قبل از نشاءکاری [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمار خاک قبل از نشاءکاری به دو صورت انجام می گیرد : فرو بردن سینی نشاء در محلول سم و سمپاشی روی گیاهچه ها. [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]فروبردن سینی نشاء در محلول سم : در این حالت گیاهچه های موجود در سینی نشاء را یک تا دو روز قبل از نشاء کاری در محلول سم فرو می برند . جهت حصول اطمینان از اینکه محلول سم در حد مناسب جذب گیاه خواهد شود ، بایستی خاک بستر نشاء ها خشک باشد و سینی ها باید حداقل 10 تا 20 ثانیه در محلول قرار داشته باشند . در این روش می توان از ترکیبات سیستمیک برای حفاظت اندامهای هوایی گیاه در برابر آفات و بیماریها استفاده نمود . همچنین از این روش می توان برای حفاظت ریشه گیاه در مقابل آفات خاکزی مانند نماتدها استفاده نمود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مثال : ضدعفونی گیاهچه های طالبی [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای نشاء محصول با تراکم حدود 22000 بوته در هکتار ، 136 سینی نشاء (162 گیاهچه در هر سینی ) لازم است . مراحل کالیبراسیون و مصرف سم به شرح زیر می باشد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ابتدا یک فویل پلاستیکی را در یک چارچوب با ارتفاع در زیر سینی قرار دهید به طوریکه ابعاد فویل کمی بزرگتر از اندازه سینی باشد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای اندازه گیری مقدار جذب محلول سم 1000 میلی لیتر آب را روی فویل پلاستیکی درون چارچوب بریزید . سپس سینی نشاء را برای 10 تا 20 ثانیه در آن فرو ببرید . مقدار حجم آب باقی مانده روی فویل را محاسبه کنید . اگر 400 میلی لیتر آب روی فویل باقی مانده باشد حجم آب جذب شده برای هر سینی 600 میلی لیتر خواهد بود . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مقدار مورد نیاز سم برای هر سینی را محاسبه کنید : مثلاً اگر دز توصیه شده سم 400 گرم در هکتار باشد . معادل 400 گرم برای 136 سینی خواهد بود و بنابراین برای هر سینی 3 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]محلول سم را آماده نمایید : مثلاً وقتی برای هر سینی 600 میلی لیتر محلول سم لازم باشد ، پس برای 136 سینی 81600 میلی لیتر محلول سم یا آب همراه با 400 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]هر سینی را برای 10 تا 20 ثانیه ، یک روز قبل از نشاء کاری در محلول سم فرو ببرید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]روش سمپاشی گیاهچه ها : در این روش به منظور اطمینان از سرریز شدن سم در خاک ، بایستی سم در آب کافی حل شده باشد . محلول سم را 1 تا 2 روز قبل از نشاء کاری روی گیاهچه های موجود در خاک یا موجود در سینی نشاء بپاشید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مثال : سمپاشی سینی های کاهو [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای کاشت کاهو با تراکم 1600 بوته در هکتار معادل 167 سینی در هکتار ( 96 گیاهچه در هر سینی ) لازم است . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مراحل کالیبراسیون و مصرف سم به قرار زیر است :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]دز سم را محاسبه کنید : مثلاً اگر دز توصیه شده 800 گرم در هکتار باشد ، معادل 800 گرم در 167 سینی خواهد بود که برای هر سینی 8/4 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]محلول سم را آماده کنید : مثلاً وقتی برای خیس کردن بوته های هر سینی 600 میلی لیتر آب لازم باشد ، برای 167 سینی حدود 100 لیتر آب همراه با 800 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]سینی ها را در یک یا دو ردیف کنار هم قرار دهید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]با حرکت عقب و جلو محلول سم را به طور مساوی روی سینی ها توزیع نمایید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بهترین نتیجه زمانی به دست می آید که خاک بستر گیاهچه ها خشک باشد و پس از نشاء کاری آن را آبیاری نمایند . در هر حال ، در این روش میزان رطوبت خاک پس از نشاء کاری نسبت به سایر روش های کاربرد سم در خاک اهمیت کمتری دارد ، زیرا که در این روش سم قبلاً در منطقه ریشه قرار گرفته است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]کاربرد مواد شیمیایی مختلف ، از جمله سموم یا آفتکش ها (pesticides ) در خاک مزایای زیادی دارد . از جمله این مزایا می توان به دوام بیشتر ، حفاظت در برابر اشعه ماوراء بنفش ، کاربرد سریع ، هزینه کارگری کم ، تاثیر زیست محیطی مناسب و امکان هدف قرار دادن یک منطقه خاص اشاره کرد . در مقابل ، کاربرد سموم در خاک مستلزم این است که آن ماده دارای خواص فیزیکی شیمیایی خاصی باشد ، بنابراین تعداد معدودی از سموم برای مصرف در خاک مناسب هستند . علاوه بر این ، کاربرد سموم در خاک به تکنیک خاص و زمانبندی مصرف نیاز دارد . این موارد تحت تاثیر روابط خاک و آب ( Soil-water relation ) ، مجموعه خاک - گیاه - هوا ( Soil-plant-atmosphere continuum ) و نحوه حرکت سموم همراه آب موجود در خاک قرار دارند . مقدار مورد نیاز سم بستگی به هدف کاربرد آن دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به طور کلی سموم به دو منظور در خاک مصرف می شوند :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) تیمار خاک ، که جهت کنترل علف های هرز ، آفات و بیماریهای خاکزاد انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب ) تیمار محصول ، که سم جذب ریشه ها می شود و این مواد به طور سیستمیک گیاهان را در برابر آفات و بیماریهای هوازاد ( روی اندام های هوایی ) حفاظت می نماید . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]این دو رهیافت دارای خواص مشترک و اختلافاتی می باشند . تجهیزات لازم در هر دو مشابه است ، اما زمانبندی مصرف سم در آنها متفاوت است . غالباً کاربرد سموم در خاک یک تیمار پیشگیری است که عملاً محصول را از خطرات بالقوه ، یعنی آفات و بیماریهای که ممکن است محصول را تهدید نماید ، حفاظت می کند . در این مورد شرایط اقلیمی و عوامل کنترل کننده رشد و نمو آفت ، بیماری و یا علف هرز با کارایی سم مورد استفاده تداخل پیدا می کند . بنابراین شناخت عوامل موثر بر کاربرد سموم در خاک در خصوص تصمیم گیری برای مصرف این مواد ضروری است . در اینجا به اختصار در مورد روابط خاک - آب - گیاه بحث می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]روابط بین خاک ، آب و گیاه [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]خاک از ذرات جامد سنگ های کوچک ، ذرات معدنی و مواد آلی تشکیل شده است . نسبت ذرات با اندازه های مختلف بافت ( Texture ) خاک را تعیین می نماید . فضای خالی بین ذرات خاک تخلخل یا خلل و فرج خاک ( Soil voids ) نامیده می شود که اساساً شامل حفرات (Pores ) می باشد . وقتی خاک به نقطه اشباع (Saturation point ) می رسد همه خلل و فرج خاک با آب پر می شوند . این حالت پس از بارندگی سنگین یا بارندگی طولانی و یا آبیاری اضافی (Overirrigation ) مزارع رخ می دهد . گیاهان می توانند آب موجود در حفرات کوچک با اندازه قطر بین 60 تا 2/. میکرومتر را جذب نمایند . آب موجود در این حفرات را در اصطلاح آب در دسترس گیاه (Plant available ) می نامند . زمانی که همراه این حفرات از آب تخلیه شوند ، خاک به نقطه پژمردگی دائم (Permanent wilting point )رسیده است . مقدار آب در دسترس گیاه اساساً به بافت خاک بستگی دارد . خاک های شنی که نسبت بالایی از ذرات درشت دارند اساساً حفرات بزرگی را می سازند ، درحالیکه خاک های رسی با داشتن نسبت بالایی از ذرات کوچک اساساً حفرات کوچک و ریز را می سازند . نتیجه اینکه خاک های شنی اشباع مقدار زیادی از آب را به واسطه زهکشی از دست می دهند ، زیرا که بالغ بر 29 درصد حجم کل این خاک از حفرات درشت تشکیل شده است ( شکل 2 ) . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شکل 2 - میزان تخلخل در سه نوع خاک و ظرفیت نگهداری آب در هر کدام[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در مقابل در خاک های رسی فقط 6 درصد حجم کل خاک از حفرات درشت تشکیل شده است اما 22 درصد آن از حفرات ریز درست شده است . در مجموع بهترین شرایط برای رشد گیاه در خاک های لومی که 29 درصد آن را حفرات کوچک تشکیل می دهد وجود دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]به هر حال در خاک خشک امکان ندارد تمام آب در دسترس گیاه ، بدون آنکه گیاه دچار تنش خشکی شود ، جذب گیاه گردد . در این حالت وقتی رطوبت خاک به نقطه پژمردگی دائم برسد ممکن است باعث مرگ گیاه گردد . مقداری از آب در دسترس گیاه که می تواند بدون ایجاد هر نوع تنش خشکی توسط گیاه جذب شود در اصطلاح آب در دسترس سهل الوصول (Read- ily available water ) نامیده می شود . این آب با حفرات با قطر بین 60 تا 5/1 میکرومتر جای دارد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]شکل 3 - نحوه آزاد سازی آب در سه نوع مختلف خاک (FC = ظرفیت مزرعه ، PWP = نقطه پژمردگی دائم ،AW = آب در دسترس ، RAW = آب در دسترس سهل الوصول )[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]زمانبندی کاربرد سموم در خاک [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بر اساس روابط بین خاک ، آب و گیاه ، سموم را بایستی زمانی در خاک مصرف نمود که رطوبت خاک در محدوده آب در دسترس سهل الوصول باشد . در واقع در خاک های اشباع ممکن است سم شسته شده و از دست برود و در خاک های خشک هم ممکن است سم به حالت محلول در نیاید . البته در محدوده آب در دسترس سهل الوصول زمانبندی کاربرد سم به حلالیت آن در آب و همچنین به هدف مورد نظر بستگی دارد .بنابراین : موادی که حلالیت در آب بیشتری دارند ، در محدوده رطوبتی پایین و موادی که حلالیت در آب کمتری دارند در محدوده رطوبتی بالا تاثیر بهتری می گذارند . البته به طور کلی مواد دارای حلالیت بالا در طیف وسیعی از رطوبت می توانند تاثیر مناسب داشته باشند .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]زمانبندی کاربرد سموم در طی روز ، در صورتی که سم قبل از کاشت یا در زمان کاشت مصرف شود ، تاثیری ندارد .در صورتی که سم پس از کاشت مصرف شود دو حالت وجود دارد :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در صورتی که کاربرد سم در خاک علیه آفات و بیماریهای هوازاد گیاه باشد ، کاربرد آن بایستی در زمان صبح انجام شود . این امر جذب موثر سم توسط گیاه را تضمین می کند ، زیرا که نرخ فتوسنتز در اواخر صبح و ابتدای بعدازظهر بالا است و این به تبخیر زیاد و جریان آب در گیاه به خاطر باز بودن روزنه ها منجر می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در صورتی که کاربرد سم در خاک علیه آفات و بیماریهای خاکزاد باشد یا جهت کنترل علف های هرز در مزرعه باشد ، کاربرد آن بایستی در عصر انجام شود . کاربرد سم در هنگام عصر اجازه می دهد در طی شب و قبل از اینکه جریان مستقیم مواد به سمت ریشه ها در صبح آغاز شود ، تا حدودی رسوب غیرمستقیم آن در خاک رخ می دهد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]نحوه کاربرد سموم در خاک [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]کاربرد سموم در خاک به روش های مختلفی انجام می گیرد :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) قبل از کاشت (Pre- plant ) : که به دو صورت تیمار پخش گسترده (Broadcast ) و یا تیمار نواری (Banded ) استفاده می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب) در زمان گیاهچه ای قبل از نشاء کاری (Seedling pre- transplanting ) : که به دو صورت فروبردن سینی نشاء در محلول سم (Seedling tray dip ) و یا سمپاشی روی نشاءها (Seedling spary ) انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ج) در هنگام کاشت بذر(At seeding ) : که به صورت تیمار نواری در شیار بذر(Into seed - furrow ) اعمال می گردد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]د) در زمان نشاءکاری (Transplanting ) یا پس از کاشت (Post - planting ) : که به دو صورت تیمار تک تک گیاهان (Individual plant ) و یا مصرف سم همراه با آب آبیاری است که اصطلاحاً سم آبیاری یا Chemigation نامیده می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمار تک تک گیاهان به دو روش مصرف یا پاشیدن گرانول (Granule ) و یا ریختن محلول سم در پای گیاه (Drench ) انجام می گیرد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در این قسمت به تفضیل در مورد هر یک از روش های کاربرد سموم در خاک بحث می شود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]الف ) تیمار خاک قبل از کاشت [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمارهای قبل از کاشت علیه آفات و بیماریهای خاکزاد از جمله قارچ ها ، نماتدها و همچنین علف های هرز انجام می گیرد .این کار معمولاً به صورت ضدعفونی با تدخین ( ( Fumigationخاک انجام می گیرد . ترکیبات تدخین کننده خاک (Soil fumigant ) معمولاً فرار هستند و خواص ترکیبات مدرن را ندارند ، اما انتظار می رود که در آینده ترکیبات تدخین کننده جدیدی ارائه شوند که غیر فرار باشند .ترکیبات تدخین کننده خاک بسته به هدف کاربرد و خواص فیزیکی شیمیایی آنها ، به صورت مایع یا گرانول فرموله (بسته بندی ) می شوند . روش پخش گسترده و یا نواری سم : تیمارخاک قبل از کاشت به دو صورت انجام می گیرد : پخش گسترده سم ، که کل سطح مزرعه تیمار می گردد و یا پخش نواری سم ، که بستر کاشت یا منطقه ریشه (Rhizospher ) گیاهی که در آینده قرار است کاشته شود تیمار می گردد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]سمومی که فرمولاسیون مایع دارند را می توان به هر دو صورت پخش گسترده و یا پخش نواری استفاده کرد ، اما سموم گرانول را می توان در مزارع بزرگ به وسیله دستگاههای پخش گرانول (Spreader ) یا در مزارع کوچک با دست پخش کرد . به منظور توزیع یکنواخت گرانول ، باید در هر متر مربع بیش از 3 تا 5 گرم آن مصرف شود . چنانچه لازم است دز مصرف (Dose ) گرانول کمتر باشد ، بایستی گرانول ها را با یک ماده مناسب خنثی مخلوط کرد تا به تراکم مطلوب برسد . معمولاً گرانول ها را در منطقه ریشه گیاهی که قرار است کشت شود ، یعنی عمق 10 تا 15 سانتیمتری خاک قرار می دهند و سپس آنها را با استفاده از روتیواتور و یا دیسک با خاک مخلوط می نمایند .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای تاثیر بهتر سم ، رطوبت خاک در زمان مصرف سم باید در حد ظرفیت مزرعه باشد . کاربرد سموم در خاک خشک چندان موثر نیست ، زیرا که مقادیر زیادی از سم حل نشده باقی مانده و همچنین تاثیر یا کارایی آنها کم خواهد شد . از سوی دیگر کاربرد آنها در خاک اشباع ممکن است باعث شود سم از منطقه ریشه خارج و احتمالاً آبشویی گردد . بدین ترتیب بهتر است در خاک های خیس ، قبل از کاربرد سم 2 تا 3 روز فرصت داده شود تا خاک خشک شود . همچنین در خاک های خشک قبل از کاربرد سم بهتر است آبیاری انجام شود . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]در گذشته ضدعفونی خاک با استفاده از ترکیبات زنده کش (Biocides ) انجام می گرفت که به دلیل گیاهسوزی باعث خسارت محصول می گردید . به منظور اجتناب از گیاهسوزی باید این نوع ترکیبات قبل از کاشت گیاه استفاده شوند . در حال حاضر ترکیبات جدید تری به بازار ارائه شده اند که اختصاصی تر می باشند و مشکل گیاهسوزی کمتری دارند ، هر چند هنوز برخی از علف کش ها مشکل گیاهسوزی دارند . بنابراین می توان این نوع ترکیبات جدید را قبل از کاشت ، در زمان کاشت یا در صورت لزوم حتی پس از کاشت نیز مصرف نمود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ب) تیمار خاک قبل از نشاءکاری [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]تیمار خاک قبل از نشاءکاری به دو صورت انجام می گیرد : فرو بردن سینی نشاء در محلول سم و سمپاشی روی گیاهچه ها. [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]فروبردن سینی نشاء در محلول سم : در این حالت گیاهچه های موجود در سینی نشاء را یک تا دو روز قبل از نشاء کاری در محلول سم فرو می برند . جهت حصول اطمینان از اینکه محلول سم در حد مناسب جذب گیاه خواهد شود ، بایستی خاک بستر نشاء ها خشک باشد و سینی ها باید حداقل 10 تا 20 ثانیه در محلول قرار داشته باشند . در این روش می توان از ترکیبات سیستمیک برای حفاظت اندامهای هوایی گیاه در برابر آفات و بیماریها استفاده نمود . همچنین از این روش می توان برای حفاظت ریشه گیاه در مقابل آفات خاکزی مانند نماتدها استفاده نمود .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مثال : ضدعفونی گیاهچه های طالبی [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای نشاء محصول با تراکم حدود 22000 بوته در هکتار ، 136 سینی نشاء (162 گیاهچه در هر سینی ) لازم است . مراحل کالیبراسیون و مصرف سم به شرح زیر می باشد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]ابتدا یک فویل پلاستیکی را در یک چارچوب با ارتفاع در زیر سینی قرار دهید به طوریکه ابعاد فویل کمی بزرگتر از اندازه سینی باشد .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای اندازه گیری مقدار جذب محلول سم 1000 میلی لیتر آب را روی فویل پلاستیکی درون چارچوب بریزید . سپس سینی نشاء را برای 10 تا 20 ثانیه در آن فرو ببرید . مقدار حجم آب باقی مانده روی فویل را محاسبه کنید . اگر 400 میلی لیتر آب روی فویل باقی مانده باشد حجم آب جذب شده برای هر سینی 600 میلی لیتر خواهد بود . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مقدار مورد نیاز سم برای هر سینی را محاسبه کنید : مثلاً اگر دز توصیه شده سم 400 گرم در هکتار باشد . معادل 400 گرم برای 136 سینی خواهد بود و بنابراین برای هر سینی 3 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]محلول سم را آماده نمایید : مثلاً وقتی برای هر سینی 600 میلی لیتر محلول سم لازم باشد ، پس برای 136 سینی 81600 میلی لیتر محلول سم یا آب همراه با 400 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]هر سینی را برای 10 تا 20 ثانیه ، یک روز قبل از نشاء کاری در محلول سم فرو ببرید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]روش سمپاشی گیاهچه ها : در این روش به منظور اطمینان از سرریز شدن سم در خاک ، بایستی سم در آب کافی حل شده باشد . محلول سم را 1 تا 2 روز قبل از نشاء کاری روی گیاهچه های موجود در خاک یا موجود در سینی نشاء بپاشید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مثال : سمپاشی سینی های کاهو [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]برای کاشت کاهو با تراکم 1600 بوته در هکتار معادل 167 سینی در هکتار ( 96 گیاهچه در هر سینی ) لازم است . [/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]مراحل کالیبراسیون و مصرف سم به قرار زیر است :[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]دز سم را محاسبه کنید : مثلاً اگر دز توصیه شده 800 گرم در هکتار باشد ، معادل 800 گرم در 167 سینی خواهد بود که برای هر سینی 8/4 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]محلول سم را آماده کنید : مثلاً وقتی برای خیس کردن بوته های هر سینی 600 میلی لیتر آب لازم باشد ، برای 167 سینی حدود 100 لیتر آب همراه با 800 گرم سم لازم است .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]سینی ها را در یک یا دو ردیف کنار هم قرار دهید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]با حرکت عقب و جلو محلول سم را به طور مساوی روی سینی ها توزیع نمایید .[/FONT]
[FONT=tahoma,arial,helvetica,sans-serif]بهترین نتیجه زمانی به دست می آید که خاک بستر گیاهچه ها خشک باشد و پس از نشاء کاری آن را آبیاری نمایند . در هر حال ، در این روش میزان رطوبت خاک پس از نشاء کاری نسبت به سایر روش های کاربرد سم در خاک اهمیت کمتری دارد ، زیرا که در این روش سم قبلاً در منطقه ریشه قرار گرفته است .[/FONT]
آخرین ویرایش توسط مدیر:
