ادامه
ادامه
*بخش پنجم
مواد و روش ها :
این آزمایش در قالب دو طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار در شرائط آزمایشگاهی در پاییز 1387 انجام گردید. ابتدا برگ های درخت اکالیپتوس و سرو خمره ای از محوطه مرکز آموزش امام جمع آوری و بعد از خرد کردن به صورت تازه با استفاده از روش تقطیربا بخار آب( دستگاه کلونجر)اسانس گیری شدند. دراین آزمایش، تیمارهای مورد نظر اسانس که شامل شاهد و غلظت های 10،20،30و40 میکرو لیتر برای هر کدام از اسانس ها ( اسانس سرو و اکالیپتوس به صورت جداگانه ) بود تهیه گردید. و چون اندازه گیری این مقادیر نیاز به وسایل دقیق در حد میکرولیتر داشت ،اندازه گیری این غلظت ها توسط دستگاه میکروپیپت انجام شد. و برای رقیق کردن آن ها چون اسانس در آب قابل حل نبود در الکل 1 درصد ( به میزان cc 100 ) رقیق گردید.این اسانس ها تا زمان آماده کردن بذر علف هرز گاو پنبه در یخچال در ظروف شیشه ای در بسته نگه داری شدند.
غلظت اسانس
تیمار
اسانس اکالبپتوس
اسانس سرو خمره ای
شاهد
A'
A
10 میکرولیتر
B'
B
20 میکرولیتر
C'
C
30میکرولیتر
D'
D
40 میکرولیتر
E'
E
قبل از اعمال تیمارها جوانه زنی بذر علف هرز گاو پنبه به صورت آزمایشی اندازه گیری شد.برای این منظور بذرها ابتدا با آب ژاول ( هیپوکلریت سدیم ) 2 درصد به مدت 10 دقیقه ضد عفونی شده و با آب مقطر کاملاً شستشو داده شدند تا عاری از هر گونه قارچ شود.سپش بذر ها را به مدت 8 روز در دمای 4-1 درجه سانتیگراد در یخچال قرار داده شدند تا تیمار سرمادهی روی آنها انجام و خواب بذر ها شکسته شود و سپس در ژرمیناتور قرار داده شدند. نتایج این آزمایش اولیه نشان داد که جوانه زنی بذر ها در حدود 95-90 درصد انجام شد. با توجه به این درصد جوانه زنی بدست آمده معلوم شد که بذرها از درصد جوانه زنی مطلوبی برخوردار بوده اند . بعد از این مرحله ، مرحله انجام آزمایش اصلی که همان اعمال تیمارها و کشت در ژرمیناتور بود شروع شد. در این مرحله تعداد بذوری که احتیاج داشته را بعد از اعمال تیمار سرمادهی و ضدعفونی با استفاده از هیپوکلریت سدیم آماده کشت کردیم. به این صورت که تعداد 15عدد پتری دیش برای هر آزمایش انتخاب ( جمعاً30عدد) نموده و آن ها را با الکل ضدعفونی و با کاغذ صافی شماره 1 پوشاندیم و به تعداد 20 عدد بذر علف هرز گاو پنبه درون هر پتری دیش قرار داده شده تا از 30 پتری دیش موجود برای دو آزمایش در 15 عدد آن تیمار اسانس اکالیپتوس و 15 عدد دیگر تیمار اسانس سرو را اعمال کنیم.و برای اینکه هنگام آبیاری دچار سردرگمی نشویم،روی پتری دیش ها با استفاده از برچسب هایی اسم تیمار و تکرار مشخص شده و در ژرمیناتور با رطوبت نسبی 90 درصد ،دمای 22 درجه سانتیگراد و دوره روشنایی8- 16قرار دادیم.
سپس بذور مربوطه در هر دو آزمایش هر 2 روز یکبار به میزان ml 3 از غلظت های مختلف اسانس دو گیاه(تیمار های مورد نظر) آبیاری گردید. از تعداد بذور جوانه زده شده شاهد و تیمار ها یادداشت برداری شد .در انتها با توجه به اینکه شاخص جوانه زدن بذر علف هرز رشد کولئوپتیل در حدود mm 1 بود شمارش بذور جوانه زده هنگامی که در 2 بار شمارش متوالی تغییری مشاهده نشد خاتمه یافت و درصد جوانه زنی تیمارهای مختلف دو اسانس به صورت جداگانه ثبت گردید.
.
- درصد جوانه زنی بذر علف هرز گاو پنبه در تیمارهای مختلف اسانس اکالیپتوس
تیمار
A'
B'
C'
D'
E'
تکرار
1
95%
70%
60%
30%
20%
2
90%
75%
65%
15%
25%
3
95%
75%
55%
25%
15%
- درصد جوانه زنی بذر علف هرز گاو پنبه در تیمارهای مختلف اسانس سرو خمره ای
تیمار
A
B
C
D
E
تکرار
1
95%
70%
65%
40%
15%
2
90%
75%
55%
45%
20%
3
95%
65%
50%
50%
20%
تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام و برای رسم نمودار از نرم افزار Excel و برای مقایسه میانگین داده ها از آزمون LSD ( اسانس اکالیپتوس) و HSD ( اسانس سرو خمره ای ) استفاده شد.
-نتایج
*بررسي ميانگين اسانس اكاليپتوس
- میانگین درصد جوانه زنی بذر گاوپنبه در تيمارهای اسانس اكاليپتوس برابراست با:
جدول شماره 1: جدول تجزیه واریانسsov) )تیمار اسانس اکالیپتوس
فرض برابري ميانگين ها با آماره رد مي شود و به احتمال 99درصد بین تیمارها اختلاف معنی دار وجود دارد.
جهت رسيدن به تيمارهايي كه با تيمار شاهد () با توجه به اينكه واريانس تيمارهاي با يكديگر برابرند، آزمون LSDبه كار گرفته شده است .
نمودارشماره 1- ميانگين تيمارها
جدول 2: مقایسه میانگین اسانس اکالیپتوس ( آزمون LSD)
طبق این آزمون تیمار کلیه گروهها با تیمار شاهددر سطح 5 درصد تفاوت معنی داری نشان داده است.
نمودارشماره2-نمودار ستوني ميانگين ها ( غلظت اسانس اکالیپتوس )
بررسی در مورد درصد جوانه زنی علف هرز گاو پنبه در تاثیر اسانس اکالیپتوس همانطور که در نمودار ستونی مقایسه میانگین(شماره 2) مشخص شد نشان داد که با افزایش غلظت اسانس درصد جوانه زنی به طور معنی داری تنزل یافت به طوری که در غلظت های 30 و 40 میکرولیتر اسانس ( تیمار D' و E' ) درصد جوانه زنی به صورت خیلی متفاوتی نسبت به شاهد کاهش یافت .
*بررسي ميانگين اسانس سرو خمره اي
- میانگین درصد جوانه زنی علف هرز گاوپنبه درتيمار اسانس سرو خمره اي برابراست با:
جدول شماره3-جدول تجزيه واريانس((sov تیمار اسانس سرو خمره ای
فرض برابري ميانگين ها با آماره رد مي شود و به احتمال 99درصد بین تیمار ها اختلاف معنی داری وجود دارد.
با توجه به برابري واريانس گروهها جهت يافتن تيمارهايي كه با يكديگر متفاوتند از آزمون Tukyبهره برده ايم .
نمودار شماره 3-نمودار ميانگين تيمار ها
جدول شماره 4: مقایسه میانگین اسانس سرو خمره ای (آزمون HSD(توکی))
نتايج حاصل از این آزمون عبارتند از:
1. تيمار Aبا همه تيمارهاي B,C,D,Eمتفاوت است.
2. تيمار Bبه جز تيمار Cبا ساير تيمار ها متفاوت است.
3. تيمار Cتنها با تيمار هاي A,Eمتفاوت است.
4. تيمارDبا ساير تيمار ها تفاوت دارد.
5. تيمار Eبا ساير تيمارها متفاوت است.
نمودار شماره 4-نمودار ستوني ميانگين تيمار ها غلظت اسانس سرو خمره ای
در بررسی درصد جوانه زنی علف هرز گاو پنبه در مورد تاثیر غلظت های مختلف اسانس سرو خمره ای همانطور که در نمودار ستونی مقایسه میانگین (شماره 4) مشخص شد با افزایش غلظت اسانس در تیمار های مختلف درصد جوانه زنی کاهش ،به طوریکه در تیمار Eبا غلظت اسانس 40 میکرولیتردرصد جوانه زنی نسبت به شاهد و تیمار های دیگر به صورت متفاوتی کاهش یافت.
بحث و پیشنهاد :
با توجه به نتایج بدست آمده و روند رو به کاهش درصد جوانه زنی بذرعلف هرز گاو پنبه در پی افزایش غلظت اسانس دو گیاه می توان گفت که اگر غلظت دو اسانس را از 40 میکرولیتر نیز بالاتر می گرفتیم کاهش بیشتری در تعداد بذور جوانه زده علف هرز ایجاد می شد. در ضمن خاصیت بازدارندگی این اسانس ها با توجه به ترکیبات موجود آنها باید در شرایط مزرعه نیز به صورت کاربردی بررسی شود و از آنجا که اللوپاتی قادر نخواهد بود به تنهایی جایگزین سایر سیستم های مدیریتی کنترل علف های هرز گردد بتوانیم از این گونه مواد در برنامه های مدیریت تلفیقی علف های هرز ( IVM ) در کشاورزی ارگانیک استفاده نموده و تولید محصولات زراعی و باغی دارای ارزش اقتصادی بالا را افزایش داد .
منابع :
1- اصغری ، ج 10، محمودی ، 1378 ، علف های هرز مهم مزارع و مراتع ایران . دانشگاه گیلان
2- حجازی، 1 .1379 آللوپاتی ( خودمسمومی و دگر مسمومی ) دانشگاه تهران
3- رضائی نژاد ، ع . 1379 . علف های هرز مزارع چغندر قند ، نشر کارنگ
4- زرگری، ع . 1375 . گیاهان دارویی ( جلد دوم) دانشگاه تهران
5- زرگری، ع . 1383 . گیاهان داروئی ( جلد پنجم ) دانشگاه تهران
6- شریعت ، ص.1386. گیاهان دارویی .نشر چهار باغ
7- حمدانی، ب . م .باغستانی . 1384 . اثرات اللوپاتیک گونه های مختلف درمنه روی جوانه زنی بذور و رشد گیاهچه یولاف وحشی . پژوهش و سازندگی ، شماره 68 .
8- عبات دخت ، ح . م ، چائی چی ، 1382 . پتانسیل اثر آللوپاتیک کا ه وکلش ارقام نخود سیاه بر جوانه زنی و رشد سورگوم ، لوبیا و افتابگردان . مجله علوم کشاورزی ایران ، جلد 34 ، شماره 3
9- میرحیدر، ح ، 1383 ، معارف گیاهی (ج سوم ) دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
10- میر حیدر . ح . 1382 . معارف گیاهی ( ج ششم ) دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
11)cao panrong -1996- studies on the allelopathy of Eucalyptus eitriodor Hook - journal of south china Agricul ture university , Dept of Agronomy