hamed_vazife
عضو جدید
مختصری در رابطه با مجموعه شهر تاریخی بلقیس اسفراین :
از اسفراین در گزارشهای مورخان و جغرافی دانان قرون اولیه اسلام به عنوان یکی از آبادی های مهم ولایت اپرشهر(نیشابور) که بر سر شاهراه ابریشم قرار داشته نام برده شده، مسلماً سابقۀ اسفراین به پیش از اسلام، دست کم به دورههای اشکانی و ساسانی میرسد که این منطقه به عنوان بخش مرکزی دولت پارتی(قوم پرنی) به حساب می آمده است. ذکر نام اسفراین در حدودالعالم(سبراین)، البلدان(یعقوبی)، مسالک و الممالک(اصطخری)، سفراين(تاريخ سيستان)، اسپراين(بيهقى)، اسپرايين(برهان قاطع)، اسفرائين(ثعالبى، يتيمة الدهر؛ ياقوت؛ قزوينى)، صورت الارض (ابن حوقل) و میان آباد(احمد بهمنیار)، نشان از آبادانی اسفراین در قرون اولیه اسلامی دارد که معقول است تصور کنیم که این شهر به یک باره ایجاد نشده و ریشه در گذشته های دور دارد.
«شهر بلقیس» مساحتی بالغ بر حدود 140 هکتار را در برگرفته که امروزه بخش عمدۀ آن زیر کشت رفته و کاملاً تسطیح شده است. در بخشهای مختلف این محوطه و پیرامون آن هنوز آثار معماری گلی و خشتی بر جای مانده که ارگ، خندق، حصار، یخدان ها و بقایای معروف به تپه منار که به عقیده برخی مسجد اسفراین قدیم بوده از آن جملهاند. ارگ یا قلعۀ بلقیس که در منابع به آن نارین قلعه هم نام دادهاند برجستهترین اثر در این محوطه است که مساحتی بالغ بر 5/51712 متر مربع(5 هكتار) را در بر گرفته و 29 برج در اندازههای مختلف در گرداگرد آن تعبیه شده و از هر سو با خندق احاطه شده است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت قلعه گل/چینه است که در بخش های مختلف از خشت، آجر و چوب برای استحکام بیشتر استفاده شده است. دروازۀ ورودی در گوشۀ شمال غربی است که در طرفین آن دو برج قرار دارد. تمام برجها در اثر فرسایش نابود شده و فقط در پشت بعضی برج ها آثاری از خشخاشیهای نگهدارنده دیده میشود. فضای داخلی قلعه با حفاریهای قاچاق به کلی مضطرب شده است.
تکههایی از حصار پیرامون شارستان و آثار پراکندهای در محدوده داخلی شهر از جمله بقایای یک بنای آرامگاهی معروف به مقبرۀ شیخ آذری و پشتۀ خاکیِ معروف به «منار تپه» و یک رباط احتمالاً مربوط به دوره ایلخانی اثر دیگری در سطح زمین برجای نمانده و بیشتر تأسیسات داخلی شهر به دست کشاورزان تسطیح شده و به زمین زراعی تبدیل شده است. علاوه بر این ها یک مجموعه یخدان نیز در فاصلۀ حدود 700 متری متری غرب ارگ قرار دارد که قدمت آنها به پیش از دورۀ صفوی میرسد و از همین رو میتوان آنها را بخشی از مجموعه شهر بلقیس به شمار آورد. مجموعه آثار شهر بلقیس تحت عنوان «شهر تاریخی اسفراین» در سال 1380 به شمارۀ 4497 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و بعد از ارگ بم یکی از برگ ترین بنای خشتی ایران محسوب می شود.
آنچه در توصیف شهر بلقیس آمده را تا حد زیادی عکسهای هوایی اریک اشمیت تایید میکند. وی که 70 سال قبل، در یازدهم ماه می 1937، از آسمان اسفراین گذشته عکسهایی از مجموعۀ شهر بلقیس گرفته که در آنها نه تنها حصار اطراف شهر کاملاً سالم است، بلکه بخش زیادی از بناهای داخل شهر نیز قابل شناسایی است.
خوشبختانه با تاسیس پایگاه در سال ۱۳۸۸ مطالعات و مرمت این مجموعه آغاز گردید و کماکان ادامه دراد.
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0009.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0028.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0052.JPG
نمای داخلی ضلع غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0079.JPG
نمای شمالی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0505.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0764.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0525.JPG
نمای جنوب غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0133.JPG مقبره شیخ آذری قبل از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0731.JPG
مقبره شیخ آذری بعد از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0731.JPG
مقبره شیخ آذری بعد از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_2737.JPG
مقبره شیخ آذری در حین از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3769.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3771.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3781.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3836.JPG
نمای داخل یکی از یخدانها
از اسفراین در گزارشهای مورخان و جغرافی دانان قرون اولیه اسلام به عنوان یکی از آبادی های مهم ولایت اپرشهر(نیشابور) که بر سر شاهراه ابریشم قرار داشته نام برده شده، مسلماً سابقۀ اسفراین به پیش از اسلام، دست کم به دورههای اشکانی و ساسانی میرسد که این منطقه به عنوان بخش مرکزی دولت پارتی(قوم پرنی) به حساب می آمده است. ذکر نام اسفراین در حدودالعالم(سبراین)، البلدان(یعقوبی)، مسالک و الممالک(اصطخری)، سفراين(تاريخ سيستان)، اسپراين(بيهقى)، اسپرايين(برهان قاطع)، اسفرائين(ثعالبى، يتيمة الدهر؛ ياقوت؛ قزوينى)، صورت الارض (ابن حوقل) و میان آباد(احمد بهمنیار)، نشان از آبادانی اسفراین در قرون اولیه اسلامی دارد که معقول است تصور کنیم که این شهر به یک باره ایجاد نشده و ریشه در گذشته های دور دارد.
«شهر بلقیس» مساحتی بالغ بر حدود 140 هکتار را در برگرفته که امروزه بخش عمدۀ آن زیر کشت رفته و کاملاً تسطیح شده است. در بخشهای مختلف این محوطه و پیرامون آن هنوز آثار معماری گلی و خشتی بر جای مانده که ارگ، خندق، حصار، یخدان ها و بقایای معروف به تپه منار که به عقیده برخی مسجد اسفراین قدیم بوده از آن جملهاند. ارگ یا قلعۀ بلقیس که در منابع به آن نارین قلعه هم نام دادهاند برجستهترین اثر در این محوطه است که مساحتی بالغ بر 5/51712 متر مربع(5 هكتار) را در بر گرفته و 29 برج در اندازههای مختلف در گرداگرد آن تعبیه شده و از هر سو با خندق احاطه شده است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت قلعه گل/چینه است که در بخش های مختلف از خشت، آجر و چوب برای استحکام بیشتر استفاده شده است. دروازۀ ورودی در گوشۀ شمال غربی است که در طرفین آن دو برج قرار دارد. تمام برجها در اثر فرسایش نابود شده و فقط در پشت بعضی برج ها آثاری از خشخاشیهای نگهدارنده دیده میشود. فضای داخلی قلعه با حفاریهای قاچاق به کلی مضطرب شده است.
تکههایی از حصار پیرامون شارستان و آثار پراکندهای در محدوده داخلی شهر از جمله بقایای یک بنای آرامگاهی معروف به مقبرۀ شیخ آذری و پشتۀ خاکیِ معروف به «منار تپه» و یک رباط احتمالاً مربوط به دوره ایلخانی اثر دیگری در سطح زمین برجای نمانده و بیشتر تأسیسات داخلی شهر به دست کشاورزان تسطیح شده و به زمین زراعی تبدیل شده است. علاوه بر این ها یک مجموعه یخدان نیز در فاصلۀ حدود 700 متری متری غرب ارگ قرار دارد که قدمت آنها به پیش از دورۀ صفوی میرسد و از همین رو میتوان آنها را بخشی از مجموعه شهر بلقیس به شمار آورد. مجموعه آثار شهر بلقیس تحت عنوان «شهر تاریخی اسفراین» در سال 1380 به شمارۀ 4497 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و بعد از ارگ بم یکی از برگ ترین بنای خشتی ایران محسوب می شود.
آنچه در توصیف شهر بلقیس آمده را تا حد زیادی عکسهای هوایی اریک اشمیت تایید میکند. وی که 70 سال قبل، در یازدهم ماه می 1937، از آسمان اسفراین گذشته عکسهایی از مجموعۀ شهر بلقیس گرفته که در آنها نه تنها حصار اطراف شهر کاملاً سالم است، بلکه بخش زیادی از بناهای داخل شهر نیز قابل شناسایی است.
خوشبختانه با تاسیس پایگاه در سال ۱۳۸۸ مطالعات و مرمت این مجموعه آغاز گردید و کماکان ادامه دراد.
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0009.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0028.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0052.JPG
نمای داخلی ضلع غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0079.JPG
نمای شمالی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0505.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0764.JPG
نمای غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0525.JPG
نمای جنوب غربی ارگ
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0133.JPG مقبره شیخ آذری قبل از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0731.JPG
مقبره شیخ آذری بعد از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/DSC_0731.JPG
مقبره شیخ آذری بعد از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_2737.JPG
مقبره شیخ آذری در حین از مرمت
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3769.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3771.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3781.JPG
نمای یخدانهای دست کن
http://hami7566.persiangig.com/image/شهر%20تاریخی%20بلقیس/IMG_3836.JPG
نمای داخل یکی از یخدانها
