Sarp
مدیر بازنشسته
معبد باستانی " داش کسن " یا آنچنان که جهانگردان آن را می شناسند ؛ معبد اژدها ؛ در حاشیه روستای " ویر " در حدود 15 کیلومتری شهر تاریخی سلطانیه واقع شده که به نقش دو اژدهای برجسته و چند محراب اسلامی در دو سمت خود و به قرینه یکدیگر مزین است . این معبد در کنار شهر قدیم سلطانیه با گنبد رفیع آن ، آرامگاه چلبی اوغلو و آرامگاه ملاحسن کاشی ، در مجموع محور فرهنگی تاریخی سلطانیه را تشکیل می دهد .
یکی از دلایل معروف بودن این معبد به دلیل وجود نقش های اژدهای آن است که نمونه های مشابه آن را آنوبانینی در جای دیگری از ایران مشاهده نکرده است . طبق نظر برخی باستان شناسان ، قدمت این معبد به قبل از اسلام باز می گردد که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شده است . معبد تاریخی داش کسن از سمت شمال به دشت سلطانیه و بنای تاریخی آرامگاه سلطان محمد خدابنده اشراف دارد .
شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه ، با پشتکار الجای خاتون ، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد ، ولی به پایان نرسید . از نظر نقشه و نقوش تزئینی یکی از با ارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می رود . در این معبد نقوشی از هنر چینی به کار رفته است .
مجموعه تاریخی داش کسن مرکب از ایوان ها ، نقوش برجسته و محوطه های باستانی است که در جهات مختلف به ویژه نقش حجاری شده اژدها ، منحصر به فرد و قابل توجه است . آثار به جای مانده در محل ؛ این احتمال را قوت می بخشد که ایلخان مغول " ارغون " بیش از گرایش به دین اسلام ، اقدام به ساخت معبدی نموده است . تاثیر و تاثر متقابل ایران و چین بر یکدیگر بیش از هر محل دیگری در این مکان مشهود است چنانچه تلفیق طرح های اسلیمی و نقش اژدها این موضوع را متذکر می شود .
نقش های اژدها به طول 5 متر و عرض 5/1 متردر زمره بزرگ ترین نقوش تزئینی این معبد است که در پیچ و خم های شگفت انگیز خود رموز نهفته ای دارد . دیگر نقوش تزئینی این معبد ، طاقچه های بسیار فاخری است که در ضلع شرقی و غربی معبد در کنار نقوش اژدها کنده شده اند . این طاقچه ها با مقرنس های بسیار زیبایی شکل گرفته که یاد آور استادی هنرمندان سنگ تراش معبد در آن دوره است . همچنین نقوش اسلیمی که در نوع خود ماهرانه تراشیده شده اند با طرح های بسیار متنوع بیانگر فعالیت هنرمندان مسلمان در پدید آوردن این معبد است . در ساخت این معبد ، همواره پیروی از تقارن طولی مد نظر بوده و این تقارن در کلیه بخش های معبد به چشم می خورد .
در حال حاضر ؛ چیز زیادی از این معبد باقی نمانده و تنها سنگ های بزرگ و پراکنده در گوشه کنار معبد دیده می شود . محدوده معبد اژدها مستطیلی و به ابعاد تقریبی 100 متر در 50 متر است که یک قسمت از آن به واسطه حفاری در تپه ایجاد شده است . معبد در دامنه تپه ای قرار داشته و مشرف به دشت های وسیع و زیبایی است .
راه رسیدن به معبد چندان مناسب نبوده و از روستای ویر به بعد کاملا خاکی و بدون تابلوی راهنما است . از حاشیه روستا تا معبد حدود 5 کیلومتر راه را باید طی نمود که بهتر است یکی از اهالی را به عنوان راهنما با خود همراه داشته باشید ؛ تا برای یافتن محل معبد دچار مشکل نشوید . در کنار معبد یک کانکس کوچک وجود دارد که نگهبان معبد در آن زندگی می کند .
